اعلام خبر غنی سازی ۶۰ درصدی در سایت هسته‌ای نطنز، بسیاری از تحلیلگران و رسانه‌های جهان را با شوک و حیرت مواجه کرد. رسانه‌های غربی که اعتقاد داشتند با وجود عملیات‌های خرابکارانه در تاسیسات هسته‌ای نطنز، ایران دست کم ۹ ماه برای بازسازی فرآیند غنی سازی خود زمان می‌خواهد، به یکباره در شوک غنی سازی ۶۰ درصد – که بالاترین میزان غنی سازی در طول تاریخ فعالیت‌های هسته‌ای کشورمان است- رو به رو شدند. عملیات‌های روانی، رسانه‌ای و حتی عملیات‌های خرابکارانه و تروریستی در طول دوران مذاکرات هسته‌ای با آمریکا معمولا رویه‌ای ثابت داشته اند. از یک سو رژیم صهیونیستی در تعامل و هماهنگی کامل با آمریکا دست به ترور دانشمندان هسته‌ای کشورمان زده و عملیات‌های خرابکاری را کلید می‌زدند و در آنسوی میدان، مذاکره کنندگان آمریکایی پشت میز مذاکره با ایران، از ضروت همراهی کامل مذاکره کنندگان با خواسته‌های خود می‌گفتند. رسانه‌های آمریکایی نیز با دامن زدن به مسایل سیاست داخلی و آرایش فضای سیاسی کشور، سعی می‌کردند تمرکز و توجه ویژه به مذاکرات را به سمت مسایل حاشیه‌ای چون همین اقدامات خرابکاری و یا تضادهای سیاسی در داخل کشور برای نوع برخورد با آمریکا ببرند.
همکاری مجلس با دولت برای مذاکره قوی‌تر
این بار اما مذاکرات به نحو قدرتمندتری این سیاست را به نمایش گذاشت و در عین حال با اقدامات متقابل به موقع و سریع ایران مواجه شد به نوعی که رسانه‌های غربی نیز خود اشاره کردند که نوع مواجهه ایران و اقداماتش در برابر توطئه‌های آمریکایی- صهیونیستی توانست تا حد زیادی فضای مذاکراتی را به نفع ایران تغییر دهد. حاکمیت جمهوری اسلامی این بار با تجربه‌ای که از مذاکرات قبلی داشت، تنها به حضور و نقش آفرینی دولت و نظاره مجلس اکتفا نکرد. مجلس شورای اسلامی نیز این بار درست قبل از شکل گرفتن مذاکرات بین دولت بایدن و ایران، قانون «لغو تحریمهای اقتصادی» را به تصویر رساند و مانع از امتیاز دهی بیش از حد به طرف مقابل شد. ایران نشان داد این بار قرار نیست با خروج آمریکا از برجام، «صبر استراتژیک» پیشه کند و با اقدامات فعال در این زمینه راه برای تضعیف تیم مذاکره کننده در موضع مذاکراتی‌اش را می‌بندد. تیم هسته‌ای جمهوری اسلامی در شرایطی در اجلاس وینش رکت کرد که بر اساس قانون لغو تحریمهای مجلسف بازرسان آزانس تنها تا پایان ماه می‌فرصت بازرسی و حضور در سایت‌های هسته‌ای ایران را دارند و اگر آمریکا و متحدانش راهی برای رفع تحریم‌ها نیابند، چشم آژانس بر روی فعالیت‌های کشورمان نیز بسته خواهد شد. این اقدام باعث شد اهرم صهیونیستی نیز وارد میدان شود و با خرابکاری در سایت نطنز به دنبال پایین آوردن گارد ایران در مذاکرات باشد اما تصمیم مقامات ایرانی برای غنی سازی با غنای۶۰ درصد که نشاندهنده توانایی ایران در تولید هسته‌ای بود، باز هم موضع ایران را تقویت کرد. حالا ایران در شرایطی در وین به مذاکره برای لغو تحریم‌ها می‌رود که از نظر دانش و توان هسته‌ای مشکلی سد راه مذاکراتش قرار ندارد.
دست ایران چطور در مذاکرات پر شد؟
غنی سازی ۶۰ درصدی، قرارداد ۲۵ساله ایران و چین و اقدامات دیگر برای پاسخ دادن به فعالیت‌های آمریکا و صهیونیست‌ها در منطقه، باعث شد جایگاه ایران در موازنه هسته‌ای قدرتمندتر شود و آمریکایی‌ها را به این نتیجه برساند که حالا باید سریعتر از هر زمان دیگری به فکر معامله با ایران برای بازگشت به برجام باشند. تیم بایدن که زمانی بیان می‌کرد، ایران حالا اولویت اصلی سیاست خارجی آمریکا نیز نیست و فرصت برای مذاکره با تهران همیشه وجود دارد، حالا به تکاپو افتاده‌اند که تا دیر نشده و ایران تصمیمی برای پیشرفت بیشتر در برنامه هسته‌ای اش نگرفته، جلوی پیچیده‌تر شدن توافق با ایران را گرفته و کار را برای خود در جهت بازگشت به برجام آسانتر سازند.
البته اقدام تهران در غنی سازی ۶۰ درصدی یا پاسخ دادن به حملات صهیونیست‌ها در حمله به کشتی‌های ایرانی و یا برنامه برای بیرون آمدن از پروتکل الحاقی، تنها مسایلی نیست که باعث شده است بایدن به فکر بیفتد سریعتر به فکر حل مساله ایران باشد. او حالا نقشه‌های دیگری برای منطقه در سر دارد و برای حفظ آرامش و امنیت منطقه، نیاز به همکاری ایران دارد. تلاش برای بیرون رفتن از افغانستان و پایان دادن به جنگ بیست‌ساله بی‌حاصل که یکی از آرزوهای بر بادرفته ترامپ بود، برنامه ریزی برای بیرون آمدن نیروهای آمریکایی از عراق و در عین حال مشکلات آمریکا در رویارویی با چین و روسیه این کشور را بیشتر از پیش به همکاری ایران در بحث هسته‌ای نیازمند ساخته است. از سوی دیگر اضطرار بایدن به دلیل ترس از روی کار آمدن دوباره ترامپ در آمریکا نیز هست. اگر بایدن نتواند به شعار‌های انتخاباتی‌اش عمل کند، سایه حضور دوباره ترامپ و یا یکی از نزدیکانش در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۲۴ همچنان بر فراز کاخ سفید باقی خواهد ماند. بایدن نیاز دارد تمام اقداماتی که ترامپ هم به دنبال حل کردنشان بود، به نوعی خاتمه دهد تا ثابت کند او شایسته‌تر از ترامپ برای ماندن در کاخ سفید است. دموکرات‌ها این نیاز را به خوبی درک می‌کنند و جمهوری خواهان به دلیل همین نیاز است که سعی دارند با حمله‌ور شدن به سمت دولت بایدن، او را مجبور سازند بیشترین امتیاز را از ایران بگیرد.
بادن به توافق بیشتر نیاز دارد یا تهران؟
شرایط و فضای داخلی آمریکا، رقابت‌های انتخاباتی برای انتخابات ریاست جمهوری‌ای که قرار است ۳ سال و نیم دیگر برگزار شودو مهم‌تر از آن، انتخابات کنگره که قرار است در سال ۲۰۲۲ ترکیب حزبی مجلس نمایندگان و سنا را تعیین کند، همه و همه باعث شده است دولت بایدن حتی بیشتر از اوباما به دنبال توافق با ایران باشد. در عین حال تلشا برای تاثیرگذاری بر انتخابات ایران را نیز نباید از نظر دور داشت. مهمترین نگرانی اما در شرایطی که این روزها بیشتر از هر زمانی به نفع ایران و تیم مذاکره کننده هسته‌ای است، این است که دولت روحانی نیز برای اینکه بخواهد ثابت کند می‌تواند در صد روز پایانی فعالیت خود تحریم‌ها را حتی به صورت نصفه و نیمه بردارد و یا تعلیق کند و دوباره خاطرات خوش برجام را برای هم حزبی‌هایش زنده کند، به سمت مذاکره‌ای از موضع ضعف رود. موضعی که این بار هیچ دلیل موجهی برای آن وجود ندارد. رسانه‌ها و اندیشکده‌های آمریکایی بارها در طول چند ماه گذشته به شکست خوردن کمپین فشار حداکثری ترامپ و تحریم‌ها در مقابل ایران اعتراف کرده اند. آن‌ها بارها بیان کرده‌اند که تحریم‌ها گرچه اقتصاد ایران را به مرحله فروپاشی نیز کشانده اما نتوانسته مقاومت مردم ایران را بشکند و ایران در شرایطی وارد غنی سازی هسته‌ای ۶۰ درصدی شده است که در طول چهار سال گذشته زیر بار سنگین‌ترین حملات تحریمی اقتصادی قرار داشته است.
بزرگترین نگرانی در شرایط فعلی این است که در مقابل دستاوردهای عظیم دانشمندان هسته‌ای کشورمان، تیم مذاکره کننده هسته‌ای به امتیازات موقت و ضعیف بسنده کند و در مقابل هرچه امتیاز بزرگ در مسئله هسته‌ای مانده است را نیز دو دستی تقدیم آمریکا کند.
قانون اقدام راهبردی مجلس برای لغو تحریم‌ها که با هدف تولید قدرت در مجلس به تصویب رسید همانگونه که علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی مطرح کرد این فرصت را برای تولید اورانیوم ۶۰ درصد ایجاد کرد. در بخشی از ماده یک قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها آمده است: «سازمان انرژی اتمی مؤظف است نیاز کشور برای مصارف صلح‌آمیز اورانیوم با غنای بالای بسیت درصد را به طور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.» قانون مجلس، بازی یک طرفه‌ای که آمریکا و ۴+۱ در ۳ سال پیاپی علیه ایران رقم زده بودند را پایان داد و برای ایران در این عرصه تولید قدرت کرد. بهتر است تیم مذاکره کننده هسته‌ای بهترین استفاده را از این فرصت ببرد
