همزمان با برگزار شدن مراسم تنفیذ رئیسجمهور جدید کشورمان، دولت بایدن که اعتقاد دارد شاید دولت جدید ایران خواستههای بیشتری نسبت به دولت قبل از این کشور در مذاکرات هستهای داشته باشد، سعی در ایجاد بحرانی جدید در عرصه بینالمللی برای ایران دارد. کلید آغاز این بحران از چند روز پیش در دریای عمان زده شد؛ جایی که یک کشتی تجاری اسرائیلی مورد هدف قرار گرفت و بخشهایی از آن نابود شد و یک بریتانیایی و یک رومانیایی نیز کشته شدند.
وزارت امور خارجه کشورمان همان زمان اعلام کرد ایران دستی در این ماجرا نداشته است اما وزارت خارجه انگلیس روز دوشنبه سفیر کشورمان را احضار کرد و رومانی نیز به تبع آن، همین اقدام را انجام داد. همزمان با این اقدامات و فضاسازیهای رسانهای صهیونیستها درباره نقش ایران در این حادثه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا نیز با انگلیس، رومانی و صهیونیستها در این موضع همراه شد و اعلام کرد اعتقاد دارد ایران مسؤول این حملات بوده است. بلینکن در ادامه خاطرنشان کرد به دنبال «یک اقدام جمعی» درباره تهدیدات ایران در دریای عمان و خلیجفارس است؛ اقدامی که روز گذشته کانادا نیز که هیچ ارتباطی با این موضوعات نداشت، اعلام کرد با آن همراه خواهد بود!
تمام این صحبتها و فضاسازیهای رسانهای در شرایطی شکل گرفت که در داخل سرزمینهای اشغالی درگیریهای سیاسی و حزبی بین کابینه نفتالی بنت و نتانیاهو به عنوان اپوزیسیون این دولت، بر سر این حادثه بالا گرفته است. نتانیاهو در جلسه کنست گفته بود آمریکا اجازه نمیدهد اسرائیل به صورت یکجانبه اقدامی علیه ایران انجام دهد و دولت بنت نیز ضعیفتر از آن است که پاسخ ایران را بدهد! بنیگانتس، وزیر جنگ اسرائیل اما در همان جلسه اعلام کرد که رژیم صهیونیستی اگر بخواهد، پاسخ ایران را خواهد داد.
اما آنطور که رویترز گفته است، ایران نیز در مقابل این تهدیدات به کشورهایی که چنین ادعاهایی را مطرح کردهاند، هشدار داده است هر گونه تهدید علیه امنیت ملی خود را پاسخ خواهد داد.
این درگیریها و تهدیدها و پاسخها به آنها درست در زمانی اتفاق افتاده است که سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور جدید ایران نیز روز گذشته حکم خود را از مقام معظم رهبری دریافت کرد و بزودی معرفی وزرای خود را نیز انجام میدهد و دست به کار تشکیل کابینه میشود. این مساله را میتوان نخستین بحران در حوزه سیاست خارجی دانست که رئیسجمهور و وزیر جدید امور خارجه ایران در ابتدای راه با آن مواجه میشوند.
برخی تحلیلگران معتقدند این اقدام آمریکا، بریتانیا و رژیم صهیونیستی را میتوان آزمایشی برای سنجش میزان قاطع بودن رئیسجمهور جدید ایران در بحثهای سیاست خارجی دانست. دولت بایدن اعتقاد دارد ایران در زمان ریاستجمهوری حجتالاسلام رئیسی احتمالا دیگر به خواستههای قبلی درباره بازگشت آمریکا به توافق بسنده نخواهد کرد و به احتمال زیاد تسلیم زیادهخواهیهای آمریکاییها نیز در مذاکرات وین نمیشود. بنابراین به نظر میرسد بهترین گزینه برای مقابله با خواستههای ایران در این مذاکرات در دوران ریاستجمهوری حجتالاسلام رئیسی از نظر آمریکاییها، ایجاد بحرانهای بینالمللی و در نهایت ایجاد اجماع جهانی یا فضاسازیهای چندجانبه علیه ایران باشد. از این منظر بعید نیز به نظر نمیرسد که عملیات حمله به کشتی اسرائیلی، عملیاتی از نوع عملیاتهای «پرچم دروغین» باشد تا ایران را به زمین تهدید نظامی یا اقدام چندجانبه علیه کشورمان بکشاند و به همین روش، تلاش کند مذاکرهکنندگان بعدی ایران را در موضع ضعف قرار دهد.
با این حال حجتالاسلام رئیسی در مراسم تنفیذ حکم ریاستجمهوریاش، جملهای را به زبان آورد که به نظر میرسد تا حد زیادی تعیینکننده خط مشی دولت جدید در مذاکرات با آمریکا باشد: «ما به دنبال برداشته شدن تحریمهای ظالمانه خواهیم بود اما زندگی مردم را به آن وابسته نخواهیم کرد». شاید آمریکاییها به رفتار و نوع برخورد دولت روحانی در طول ۸ سال گذشته عادت کرده باشند و تصورشان این باشد که تهدید به استفاده از زور یا اجماع چندجانبه علیه ایران میتواند دولت جدید را نیز به کوتاه آمدن از خواستههای بحق خود در ماجرای مذاکرات وین وادارد اما نخستین گام و برخورد دولت حجتالاسلام رئیسی با این نقشه جدید میتواند نقشه راه آمریکاییها برای برخورد با ایران را بشدت دچار تغییر و نوسان کند. گام اول و برخورد اول با این نوع فضاسازیها و بازیهای رسانهای بشدت مهم است.
همه اینها شاید زمینهسازی برای دخالت بیشتر در امور داخلی ایران و حتی چینش کابینه رئیسی باشد. خبرگزاری بلومبرگ ناخواسته اشارهای به این مساله داشته و در تحلیلی آورده است: «رئیسی گفته است میخواهد مذاکرات با غرب در وین ادامه یابد. چینش و ترکیب تیم سیاست خارجی دولت جدید ایران – علیالخصوص این مساله که آیا افراد کاملا آشنا به مذاکرات قبلی، در تیم جدید گفتوگوکننده هستهای حضور خواهند داشت یا نه- میتواند در تعیین اینکه آیا دولت جدید میخواهد با غرب همکاری کند یا نه، تأثیرگذار و حیاتی باشد». همین جمله نشان میدهد ایجاد بحرانهای جدید برای دولت حجتالاسلام والمسلمین رئیسی، نخستین گام برای تاثیرگذاری بر امور داخلی ایران و حتی تعیین کابینه پیشنهادی و تیم مذاکرهکننده هستهای است.