آمریکایی‌ها سه‌شنبه‌شب (به‌وقت محلی) ساعات پرتنشی را در اولین مناظره انتخاباتی ریاست جمهوری از سر گذراندند. افکار عمومی آمریکا که بعد از ماه‌ها تلاش و تقلا در عرصه اعتراضات خیابانی، تلاش‌های مدنی برای حیات دادن دوباره به جامعه آمریکایی بعد از افول دوران کرونا و درعین‌حال رکود اقتصادی، منتظر دیدن بحثی منطقی بین نامزدهای ریاست جمهوری مهم‌ترین انتخابات کشورشان بودند، به ناگاه با فریادهای مکرر، فحش دادن و زوزه کشیدن‌های دو مرد پای تریبون مناظره روبه‌رو شدند که حاضر نبودند به‌صورت منطقی حرف بزنند و تنها می‌خواستند در جلوی دوربین‌های زنده از یکدیگر انتقام بگیرند.
یکی از کمدین‌های آمریکایی روز گذشته و بعد از پخش مناظره تلویزیونی نامزدهای ریاست جمهوری آمریکا بیان کرد که کاش به‌جای فریاد زدن و داد کشیدن‌ها و هزینه کردن برای قرار دادن تریبون و میکروفون روی صحنه مناظره انتخاباتی، یک رینگ خونین بین دو نامزد به راه می‌افتاد بدین ترتیب هم هیجان بیشتری به مردم تزریق می‌شد، هم حداقل افکار عمومی دنیا و مردم آمریکا می‌دانستند این برنامه تلویزیونی را چه محدوده سنی می‌توانند تماشا کنند!
حقیقت این است که نمی‌توان به‌راحتی اولین مناظره انتخاباتی آمریکا را تحلیل کرد. این برنامه تلویزیونی سراسر خشم و عصبانیت، به تنها چیزی که شباهتی نداشت، مناظره نامزدهای ریاست جمهوری یکی از قدرتمندترین کشورهای جهان بود که ادعای استثنا بودن در جهان را نیز در مجامع بین‌المللی دارد و آن‌طور که تحلیلگر مجله آتلانتیک بیان کرده است، این مناظره بیشتر از اینکه نشان‌دهنده سطح بالای قدرت و سیاست در آمریکا باشد، نمایشی از غر زدن‌ها و فحش دادن‌های دو پیرمرد در آمریکا بود![۱] برای مخاطب خارجی که از دور شاهد شکل گرفتن فضای سیاسی آمریکا بوده است، ساده‌ترین راه این است که بیان کند ببینید! این است سیاست آمریکایی و این است دموکراسی رو به افول آمریکا. امااین رفتارها لایه‌های پنهانی نیز دارند که شاید در وهله اول ندان به چشم نیاید اما شکل‌گیری نوع جدیدی از سیاست ورزی در آمریکا را نشان می‌دهد.
برای پاسخ دادن به سؤالات در مورد چگونگی تحلیل مناظره اول انتخاباتی آمریکا در ابتدا باید مشخص شود که مناظره‌های تلویزیونی با چه هدفی برپا می‌شوند و قرار است چه تأثیری روی رأی‌دهندگان و مردم داشته باشند و بعد به این بپردازیم که آیا این مناظره آن‌چنان هم که گفته می‌شد، دررسیدن به اهداف خود ناموفق بوده است؟
معمولاً از زمانی که احزاب نامزدهای موردنظر خود برای انتخابات ریاست جمهوری را در آمریکا به مردم معرفی می‌کنند، تکلیف بسیاری از ایالت‌ها و رأی‌دهندگان مشخص است، ایالت‌های آبی که همیشه به دموکرات‌ها رأی می‌دهند، همچنان آبی می‌مانند و ایالت‌های قرمز همچنان رنگ خود را حفظ می‌کنند. در این میان تنها ۶ ایالت هستند که نتیجه انتخابات آمریکا را به‌صورت قطع و یقین مشخص می‌کنند و همیشه بین جمهوری‌خواهان و دموکرات‌ها در نوسان هستند. در این ایالت‌ها البته مردمی هم هستند که تا دقایق پایانی نمی‌دانند به چه کسی رأی می‌دهند و معمولاً تصمیم خود را برای رأی دادن به نامزدها، در جریان مناظره‌های تلویزیونی و یا بعدازآن، در زمان رأی دادن می‌گیرند. این رأی‌دهندگان، در حدود ده درصد از کل رأی‌دهندگان در آمریکا هستند که به آن‌ها قشر خاکستری انتخابات می‌گویند. مناظره‌ها معمولاً برای تأثیرگذاری بر رأی این افراد برگزار می‌شوند. اما سؤال اصلی اینجاست که با توجه به سبک فعلی مناظره‌ها و فضای شدیداً دوقطبی موجود در آمریکا می‌توان انتظار داشت که مناظره‌هایی با سبک و سیاق مناظره اول انتخابات ۲۰۲۰ بتواند این افراد را به رأی دادن تهییج کرده و یا نوع رأیشان را مشخص سازد؟ مناظره انتخاباتی اول ترامپ و بایدن برخلاف تمام مناظره‌های برگزار شده تا پیش‌ازاین در جریان انتخابات‌های گذشته و حتی انتخابات ۲۰۱۶ که همین فضای دوقطبی در آن حاکم بود، نمی‌تواند ترکیب فضای موجود را تغییر دهد؛ باعث شود یک فرد دموکرات به نامزد جمهوری‌خواه رأی داده و یا برعکس. نکته جالب اینجاست که ایجاد فضای یاس و ناامیدی و ایجاد فضای تمسخر برای نامزدهای انتخاباتی تنها اثری که ندارد، تشویق کردن قشر خاکستری به رأی دادن است. قشر مردد معمولاً می‌خواهد بداند، مالیات‌ها با آمدن کدام رئیس‌جمهور کمتر می‌شود؟ کدام‌یک از نامزدهای انتخاباتی بهتر می‌تواند ویروس کرونا را در آمریکا مدیریت کند، کدامشان می‌توانند شرایط اقتصادی بهتری برای بیکاران فراهم سازند و کدام‌یک از نامزدها می‌تواند به مسئله سلامت و بهداشت رسیدگی جدی‌تری کند. با این مناظره به هیچ‌کدام از این سؤالات پاسخی داده نشد و هر دو نامزد انتخاباتی که یکی‌شان رئیس‌جمهور فعلی و دیگری معاون رئیس‌جمهور قبلی بوده است، به‌قدر کافی در اداره کشور تجربه و تأثیر داشته‌اند که مشخص شود هیچ‌کدام توانایی درست کردن فضای موجود و اوضاع بهداشتی، اقتصادی، سیاسی و حتی فرهنگی آمریکا را ندارد.
درواقع موضوع اصلی شوی تلویزیونی پخش‌شده از تلویزیون‌های سراسر دنیا، نه مناظره برای پیدا کردن بهترین نامزد، بلکه انتقام‌گیری دو حزب سیاسی آمریکا و ترامپ و بایدن (به‌صورت شخصی) از یکدیگر در مقابل چشم مردم بود.
جنگ احزاب
درواقع موضوع اصلی شوی تلویزیونی پخش‌شده از تلویزیون‌های سراسر دنیا، نه مناظره برای پیدا کردن بهترین نامزد، بلکه انتقام‌گیری دو حزب سیاسی آمریکا و ترامپ و بایدن (به‌صورت شخصی) از یکدیگر در مقابل چشم مردم بود. دموکرات‌ها که در انتخابات ۲۰۱۶، غیر از شکست در انتخابات آبروی خود را نیز در فضای سیاسی واشنگتن به سبب انتخاب نامزدی مانند هیلاری کلینتون که نماد و سمبل فساد و نفرت به سیاستمداران در واشنگتن بود، ازدست‌داده بودند، حالا به دنبال انتقام‌گیری از جمهوری‌خواهان بودند و همچنان هم تلاش می‌کنند با برخی خلاقیت‌های انتخاباتی، سلطنت ازدست‌رفته‌شان در واشنگتن دی سی را دوباره به دست بیاورند. آن‌ها که در طول چهار سال گذشته هر حرفی زدند، با اتهامات مقابل از سوی ترامپ مواجه شدند که آن‌ها را عده‌ای فاسد، می‌خواند که واشنگتن را تبدیل به مرداب کرده‌اند، حالا تمام حرفشان را در یک جمله کلیدی و عامه‌پسند خلاصه کردند و در مقابل دوربین به او گفتند «خفه شو!»؛ گویی این کلمه خفه شو! کلمه‌ای نمادین برای زجری بود که در طول این چهار سال کشیده بودند. البته ترامپ از آن دسته آدم‌هایی نیست که با یک خفه شو، کارش را نصفه و نیمه رها کند و برود[۲]. ترامپ نیز که چهار سال تمام به دلیل فضاسازی‌های رسانه‌ای دموکرات‌ها نتوانست از دوران ریاست جمهوری خود لذت ببرد و اقدامات آن‌ها را در راستای کودتا علیه ریاست جمهوری خود می‌دانست، بارها بایدن را به فساد متهم کرد. او که مناظره را وقت خوبی برای انتقام‌گیری می‌دید، به بایدن اجازه نداد که یک جمله را از ابتدا تا انتها بدون هیچ نگرانی‌ای ادا کند.
درنهایت هدف اصلی مناظره این بود که چه کسی می‌تواند از این طریق رأی بیشتری به دست بیاورد که جواب این سؤال بسیار ساده است: هیچ‌کدام!
چه کسی از مناظره اول سود می‌برد؟
اولین سؤالی که از زمان آغاز شدن مناظره مطرح شده و احتمالاً تا چند روز آینده نیز ادامه می‌یابد که چه کسی مناظره اول را برده است؟ شاید نظرسنجی‌ها هرکدام برتری یک کاندیدا در مقابل دیگری را در حرف زدن و یا حمله کردن به رقیب اعلام کنند اما سؤال اساسی‌تر در این زمینه این است که این مناظره به نفع چه کسی بوده است؟ شاید در ظاهر بایدن بیشتر از چیزی که تصور می‌شد، قوی وارد میدان شده باشد و چند جا چند فحش لذت‌بخش نیز به ترامپ داده باشد و در ظاهر پیروز میدان باشد یا شاید هم ترامپ به سبک و سیاق خود، بایدن و پسرش را فاسد نشان داده باشد اما درنهایت هدف اصلی مناظره این بود که چه کسی می‌تواند از این طریق رأی بیشتری به دست بیاورد که جواب این سؤال بسیار ساده است: هیچ‌کدام!
فضای نفرت به وجود آمده در این مناظره به‌قدری خسته‌کننده و سطح پایین بود که نمی‌تواند تأثیری بر اقشار خاکستری داشته باشد. این مناظره بیشتر از اینکه مردم را تشویق به رأی دادن برای تغییر دادن نتایج انتخابات به نفع نامزد موردعلاقه‌شان سازد، چنان ناامیدی‌ای از فضای سیاسی واشنگتن در بین اقشار مختلف پراکنده کرد که به نظر نمی‌رسد کسانی که همچنان دچار تردید بودند که به کدام نامزد انتخاباتی رأی دهند، ترجیح دهند اصلاً رأی ندهند. اما این پایان ماجرا نیست زیرا یک سؤال دیگر نیز وجود دارد: رأی ندادن مردم یا ناامید شدنشان از سیستم سیاسی موجود در واشنگتن به نفع چه کسی است؟ مسلماً ترامپ. دونالد ترامپ که در انتخابات سال ۲۰۱۶ نیز آراء مردمی را به کلینتون واگذار کرده بود، حالا بیشتر از هر چیز از بالا رفتن میزان آرا در انتخابات در هراس است. او می‌داند هر چه بیشتر بر فضای نفرت موجود در آمریکا افزوده شود، امکان اینکه مردم دیگر رأی ندهند بیشتر است اما طرفداران او شامل این مسئله نمی‌شوند زیرا او طرفدارانی متعصب و آماده جنگ دارد که با اعتقاد به اینکه واشنگتن یک مرداب سیاسی است، حاضرند در هر شرایطی به او رأی بدهند. دقیقاً به همین دلیل بود که استیو بنن مشاور سابق کمپین انتخاباتی ترامپ در سال ۲۰۱۶ بیان کرده بود «روزی که مردم در اعتراض به سیستم سیاسی آمریکا و یا تبعیض نژادی به خیابان‌ها بیایند، روز جشن ترامپ است» کمپین ترامپ برای رأی آوردن بیشتر بر روی نفرت مردم حساب بازکرده است تا روی اتحاد آمریکا. به همین دلیل هم هر سؤالی که از او بپرسند و یا هر اصراری داشته باشند که او گروه‌های نژادپرست یا سفید برتر پندار را تقبیح کند، او درنهایت چنین کاری نمی‌کند. جواب او به سؤال مجری مناظره اول از این بابت بسیار حائز اهمیت است. او به این گروه‌ها گفت عقب بایستند و آماده باشند[۳]. این جمله ازنظر بسیاری از تحلیلگران فضای سیاسی آمریکا، جمله کلیدی ترامپ در این مناظره بود که توانست پیروزی بزرگی را برای گروه‌های سفیدبرتر پندار و یا نژادپرستی چون «پسران مغرور[۴]» با خود به ارمغان بیاورد[۵]. این گروه‌ها پس از پایان یافتن مناظره در شبکه‌های اجتماعی سروصدای زیادی به پا کرده و با کلیدواژه «آماده‌ایم قربان[۶]» به استقبال از صحبت‌های ترامپ رفته‌اند.
رأی ندادن مردم یا ناامید شدنشان از سیستم سیاسی موجود در واشنگتن به نفع چه کسی است؟ مسلماً ترامپ.
از طرف دیگر اتهامات ترامپ به سیستم پستی آمریکا و اینکه رأی‌های پستی مطمئناً با تقلب انتخاباتی همراه خواهند بود نیز نشانه دیگری بر این مسئله است که او نمی‌خواهد مردم زیادی در انتخابات شرکت کنند و این مسئله برای کمپین انتخاباتی او، به مسئله‌ای حیاتی تبدیل‌شده است. درهرصورت نگاهی به فضای نفرت و تشدید فضای دوقطبی در جامعه آمریکا نشان می‌دهد که شاید در بحث کلامی و رفتار بایدن تا حدی بهتر از ترامپ ظاهر شده باشد اما این مناظره و اتفاقات رخ داده در آن بیشتر از هر کس، برای ترامپ و طرفدارانش سود داشته است. حالا تکلیف ترامپ با بسیاری از سؤالات موجود در فضای سیاسی آمریکا مشخص شده است: او دیگر تعارفی در حمایت کردن از گروه‌های سفید برتر پندار و نژادپرست ندارد و پایگاه رأی خود را در این گروه‌ها می‌بیند. او با حمایت از پلیس در اعتراضات رأی آن‌ها در اتحادیه‌های پلیس را به دست آورده و به دلیل فروش بالای سلاح به کشورهای منطقه غرب آسیا، رأی لابی سلاح را هم با خود به همراه دارد. گرچه دموکرات‌ها و شخص بایدن تلاش کردند او را متهم به توهین به سربازان و نیروی نظامی کنند اما همان‌طور که ترامپ در مناظره نیز بیان کرد، رأی بالای او در میان نظامیان نمی‌تواند تأثیری از این اتهامات بپذیرد. مهم‌ترین کاری که ترامپ باید انجام می‌داد، بیرون کشیدن نظامیان آمریکایی از باتلاق جنگ‌های بی‌پایان بود که تا حدی با خروج نیروهایش از منطقه غرب آسیا این وعده را اجرایی کرده است اما هنوز مشخص نیست دموکرات‌ها با روی کار آمدن بایدن بخواهند جنگی در دنیا به راه بیندازند یا خیر.
مناظره‌ها و افزایش احتمال جنگ داخلی
دو مناظره انتخاباتی دیگر از مجموع سه مناظره تعیین شده، باقی مانده است اما در همین مدت کوتاهی که از مناظره اول گذشته است، می‌توان فضای ترس و ناامیدی موجود در جامعه آمریکایی را از فاصله دور نیز حس کرد. برای تحلیل این شرایط نه‌تنها به مناظره‌ها بلکه باید به سایر سخنرانی‌ها و بیانیه‌هایی که از جانب سیاستمداران آمریکایی منتشر می‌شود نیز توجه کرد. اگر به بسته کلی اخبار انتخاباتی طی یک هفته گذشته و البته سؤال آخر این مناظره نگاهی داشته باشیم، متوجه می‌شویم که نگرانی اصلی در بین تحلیلگران سیاسی داخل آمریکا و چهره‌های سرشناس دو حزب نه رأی آوردن نامزد انتخاباتی‌شان، بلکه چگونگی دست‌وپنجه نرم کردن با فضای سیاسی آمریکا بعد از رأی‌گیری است. پیش‌ازاین نیز بارها به موضوع شکاف و تفرقه در جامعه امریکا و فضای دوقطبی شدید که موجب بروز نفرت در این کشور می‌شود اشاره شده بود و تحلیلگران با نگرانی از به راه افتادن جنگ دوم داخلی در امریکا می‌گفتند. جمله قابل‌تأمل ترامپ به گروه‌های سفید برترپندار درباره اینکه آماده باشند و یا جواب منفی او به اینکه آیا قدرت را به‌صورت مسالمت‌آمیز به رئیس‌جمهور بعدی منتقل خواهد کرد، این نگرانی‌ها را تشدید کرده است. از سوی دیگر نگاهی به قطعنامه کنگره آمریکا که در آن از هر دو نامزد انتخاباتی خواسته شده در صورت باختن در انتخابات، نتیجه را بپذیرند و نگرانی‌های آن‌ها در مورد اینکه شاید ترامپ در صورت باختن در انتخابات، نخواهد کاخ سفید را به‌صورت مسالمت‌آمیز به جو بایدن تحویل دهد، نشان می‌دهد که راهبردهای تبلیغاتی دو نامزد انتخاباتی آمریکا دقیقاً مسیری یک‌طرفه به سمت جنگ داخلی را طی می‌کند. بر همین اساس است که تعدادی از رسانه‌ها[۷][۸] و اندیشکده های آمریکایی [۹] درخواست کرده‌اند که مناظره‌های انتخاباتی در همین‌جا متوقف شود و این نمایش حقارت آمریکایی دیگر در جهان بر روی صفحه‌های تلویزیون نرود.
نکته جالب‌توجه اینجاست که به نظر می‌رسد دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات گرچه پایه فعالیت‌های تبلیغاتی خود را بر روی ایجاد شکاف در بین مردم گذاشته‌اند اما به نظر می‌رسد درنهایت برای فردای روز انتخابات که نامزد بازنده انتخابات خواستار راهپیمایی اعتراضی هوادارانش در خیابان‌های شهرهای مختلف آمریکا شد برنامه‌ای ندارند و درنهایت سعی می‌کنند نامزدهای انتخاباتی را از حالا دعوت به پذیرش نتایج انتخابات کنند.
[۱] https://www.theatlantic.com/politics/archive/2020/09/trump-biden-debate/616542/
[۲] https://www.msn.com/en-us/news/opinion/the-bully-in-chief-reemerges/ar-BB19ynzw
[۳] stand back and stand by
[۴] Proud Boys
[۵] https://time.com/5894497/donald-trump-white-supremacists-debate/
[۶] Stand by Sir!
[۷] https://www.mercurynews.com/2020/09/29/embarrassment-to-our-country-should-that-be-the-last-trump-biden-debate/
[۸] https://time.com/5894500/presidential-debate-review/
[۹] https://www.brookings.edu/blog/fixgov/2020/09/29/was-the-first-debate-of-2020-also-the-last/
