در شرایطی که یونان با وضعیت بسیار پیچیده و حساسی روبروست، مردم این کشور روز گذشته طی یک همه‌پرسی به قبول و یا رد پیشنهادات ریاضتی وام‌دهندگان بین‌المللی و دریافت بسته کمک مالی اروپا رأی دادند. نخست وزیر یونان هفته گذشته به صورت غافلگیرانه‌ای برگزاری همه‌پرسی در کشورش درباره سیاست‌های ریاضتی را اعلام کرده و اتحادیه اروپا را در بهت و حیرت فرو برد. بر اساس نظر سنجی‌ها حامیان ادامه همکاری با اروپا در یونان اکثریت هستند اما از هر ده واجد شرایط رای دادن در یونان یک نفر تردید دارد.
نخست وزیر یونان این همه‌پرسی را به عنوان یک رای گیری درباره یورو، اروپا و سیاست‌های ریاضتی مرکل ارزیابی می‌کند. به این ترتیب این رای گیری اروپا را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد. کشورهای منطقه یورو روز جمعه فشارها بر یونان را شدیداً افزایش دادند. بانک مرکزی اروپا هم پایان کمک‌های اضطراری به بانک‌های یونان را اعلام کرد. صندوق نجات اروپا نیز روز جمعه رسماً این کشور را ورشکسته اعلام کرد. به این ترتیب یونان در معرض خطر ورشکستگی دولتی و خروج از منطقه یورو قرار دارد. خروج یونان از منطقه ارز مشترک اروپایی نقطه عطفی برای پروژه هماهنگی اروپایی است. این مسئله مشخص نیست که آیا یونان همچنان می‌تواند عضو منطقه یورو باقی بماند یا خیر اما کارشناسان نگران تأثیرات همه‌پرسی یونان روی بحث‌ها درباره آینده انگلیس در اتحادیه اروپا هستند. پروژه اروپای یک‌دست و هماهنگ به عنوان یک قدرت برتر سیاسی و اقتصادی به شدت زیر سؤال رفته است. رویای اروپایی این روزها با اقدامات یونان و تلاش دیگر کشورها برای خروج از این اتحادیه تبدیل به کابوسی برای بنیان‌گذاران این سیستم شده است. اما ما از همه‌پرسی یونان و دلایل و تبعات آن چه می‌دانیم و چه مسایلی را باید برای تحلیل اتفاقات امروز یونان در نظر بگیریم؟ در زیر به نمونه از این موارد اشاره شده است :
از همه‌پرسی یونان چه می‌دانیم؟
دلیل همه‌پرسی
نتیجه همه‌پرسی روز گذشته به این پرسش پاسخ می‌دهد که آیا مردم یونان با شروط مورد نظر تروئیکا یعنی (صندوق‌بین‌المللی پول، بانک مرکزی اروپا و کمیسیون اروپا) برای دریافت وام از طرف‌های اروپایی موافقند یا خیر. البته یونانی‌ها نمی‌دانند که دقیقاً درباره چه چیز در انتخابات شرکت می‌کنند. چرا که همه‌پرسی درباره اسناد ناتمام مذاکراتی برگزار می‌شود که ناگهان به پایان رسید. مردم هم در مدت زمان یک هفته فرصت هیچ راهکاری برای دسترسی به اطلاعات نداشتند. سیپراس نیمه شب 27 ژوئن، اعلام کرد که این همه‌پرسی برگزار می‌شود.
این همه‌پرسی فقط به این مربوط است که آیا یونانی‌ها شروط اتحادیه اروپا درباره دریافت وام را می‌پذیرد یا خیر و ارتباطی به ادامه حضور یا خروج از منطقه یورو ندارد. با این حال این همه‌پرسی زمینه را برای همه طرف‌های موافق و مخالف برای خروج یا ادامه حضور در منطقه یورو مساعد می‌کند. مخالفان دولت یونان که از ادامه برنامه‌های ریاضت اقتصادی در کشورشان حمایت می‌کنند، رای منفی مردم را زمینه‌ساز خروج کشور از منطقه یورو می‌دانند. «ژروم دیسلبلوئم» رئیس گروه یورو معتقد است که ادامه حضور یونان در منطقه یورو در صورت چنین رایی، دشواریی‌هایی را به دنبال خواهد داشت. با این حال دولت سیپراس چنین دیدگاهی ندارد و مردم را تشویق کرده است که در این همه‌پرسی با رای منفی شرکت کنند. اما همچنان برخی از مقامات پیشین یونان از رای آری حمایت کرده‌اند.
طلبکاران یونان
صندوق ثبات مالی اروپا (FESF) به عنوان طلبکار اصلی یونان که آتن بیشترین میزان بدهی را به این نهاد دارد، اعلام کرده که این حق را دارد که از آتن برای بازپرداخت پیش از موعد وام 131 میلیارد یورویی خود درخواست کند.
این نهاد مالی اعلام کرده که پس از ناتوانی اخیر یونان در بازپرداخت 1.6 میلیارد یورو از بدهی‌های خود به صندوق بین‌المللی پول، هم‌اکنون این حق را دارد که از یونان درخواست کند که وام 130.9 میلیارد یورویی این نهاد را پیش از موعد به آن بازپرداخت کند.
چه کسانی می‌توانند در همه‌پرسی شرکت کنند؟
در مجموع 8.9 میلیون نفر واجد شرکت در انتخابات هستند و از میان آنها 4.7 میلیون نفر مرد و 5.1 میلیون تن زن هستند و برای رسمیت یافتن این انتخابات باید دست‌کم 40 درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کنند. یونانی‌های خارج از کشور هم می‌توانند در این همه‌پرسی شرکت کنند به این منظور روز شنبه چندین پرواز ویژه از بروکسل و لندن به مقصد آتن برنامه ریزی شد و امروز هم 4 پرواز بازگشت درنظر گرفته شده است. برخی اخبار از یونان حاکی از آن است که مردم این کشور همچنان در روز انتخابات، با استفاده از دستگاه خودپرداز پول‌های خود را از بانک خارج می‌کنند. همچنین 19 هزار و 449 حوزه رأی‌گیری ایجاد شده است که در همه آنها کمیته‌ای 5 نفره بر سلامت انتخابات نظارت دارد. در مجموع حدود 100 هزار نفر برای برگزاری همه‌پرسی بسیج شده‌اند. کار شمارش آرا هم به عهده همین افراد است. هرکدام از این افراد 75 یورو به علاوه هزینه رفت‌وآمد خود را دریافت می‌کنند. کسانی که از محل زندگی خود بسیار دور شده‌اند 100 یورو بیشتر دریافت خواهند کرد. حدود 24 هزار وکیل و کارمند دادگاه هم از دیگر حاضران در حوزه‌های رای هستند.
تبعات رای مردم یونان برای اتحادیه اروپا
دولت یونان معتقد است که با رای منفی به این طرح، موضع یونان در مذاکره با طرف‌های مقابل تقویت خواهد شد. اما مخالفان بر این باورند که این رای می‌تواند زمینه را برای خروج یونان از منطقه یورو و به وجود آمدن مشکلات اقتصادی بیشتر فراهم کند. مؤسسات مالی اروپایی که طرف مذاکره‌کننده با یونان هستند به این مذاکرات این‌طور نگاه می‌کنند که چه رویکردی با یونان داشته باشند. آنها نمی‌خواهند که یونان را از منطقه یورو اخراج کنند. همچنین به نظر می‌رسد اعلام موافقت مردم یونان با شروط تروئیکا به معنای کاهش حقوق بازنشستگی و احتمالاً افزایش مالیات‌ها خواهد بود. دولت یونان و طرف مقابل برای دریافت کمک‌های بیشتر رایزنی خواهند کرد. اصلاحات ساختاری برای یونان در دستور کار قرار خواهد داشت. مخالفان رای آری، این وضعیت را پیروزی برای بانک‌ها، دلالان و نئولیبرال‌ها می‌دانند و آن را تهدیدی برای اقتصاد یونان ارزیابی می‌کنند.
نخست وزیر یونان از اتحادیه اروپا چه می‌خواهد؟
«الکسی سپیراس» نخست‌وزیر یونان خواستار تخفیف 30 درصدی بدهی‌های آتن و اعطای یک مهلت 20 ساله برای بازپرداخت مابقی بدهی‌های این کشور است. وی همچنین ضمن استقبال از گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول در خصوص رسیدن میزان بدهی‌های یونان به 176 درصد تولید ناخالص داخلی این کشور، از عدم طرح این مسئله از جانب طلبکاران آتن طی مذاکرات پنج ماه گذشته، ابراز تأسف کرد. سیپراس نخست وزیر یونان از مردم کشورش خواسته است تا در همه‌پرسی فردا به اصلاحات اقتصادی که طلبکاران این کشور درخواست کرده‌اند، «نه» بگویند. وی معتقد است با این «نه» از قدرت و نفوذ بیشتری در مذاکره با طلبکاران برخوردار خواهد شد. این در حالی است که تمامی رهبران اتحادیه اروپا و طلبکاران بین‌المللی یونان استفاده از گزینه «بله» را به مردم یونان توصیه کرده‌اند.
هزینه های همه‌پرسی
نشریات یونانی هزینه‌های همه‌پرسی را 110 میلیون یورو تخمین زده‌اند. با این حال یکی از وزرا هزینه همه‌پرسی را 50 میلیون یورو و دیگری 20 میلیون یورو اعلام کرده‌اند. در هر حال هزینه همه‌پرسی قابل توجه است و ارتش به وسیله بالگرد و کشتی برگه‌های رای را به نقاط دورافتاده هم برده است. نتیجه قطعی همه‌پرسی نیز امروز منتشر خواهد شد.
نقش تحریم‌های ایران در ورشکستگی یونان
تحریم‌های ایران نقش بزرگی در اقتصاد یونان ایفا کرده است. شاید کمتر در نشریات اروپایی و غربی چنین موضوعی را ببینیم اما این مسئله واقعیت دارد. زمانی که تعدادی از اعضای اتحادیه اروپا و همچنین آمریکا خرید نفت ایران را تحریم کردند، یونان به اتحادیه اروپا هشدار داده بود که بیشتر نفت خود را از ایران خریداری می‌کند و تنها قیمت نفت ایران است که توانسته دولت را تا حدی از مسئله بدهی‌هایش دور کند. در آن زمان یونان نفت ایران را با قیمت و تخفیفی متناسب آن دریافت می‌کرد. در زمانی که اتحادیه اروپا تحریم‌های ایران را تصویب کرد، دولت یونان از این اتحادیه درخواست کمک کرد. کشورهای اروپایی و به خصوص قدرت‌های غربی، چون انگلیس و فرانسه و آلمان به یونان اطمینان دادند که برای دریافت نفت مورد نیازش دچار مشکل نخواهد شد. با این حال وعده های بی حساب و کتاب قدرت‌های غربی در نهایت به کمک یونان نرفت و این کشور به دلیل بدهی‌های خود، ناتوانی در تقسیم ثروت و در نهایت ورشکستگی، بحرانی را برای اتحادیه اروپا به وجود آورد که در طول تاریخ تشکیل اتحادیه بی نظیر است.
آخرین نظرسنجی‌ها
بر اساس نتایج یک نظرسنجی منتشر شده در پایگاه بلومبرگ، اکثریت یونانی‌ها طی همه‌پرسی امروز به پیشنهادات ریاضتی وام‌دهندگان بین‌المللی و دریافت بسته کمک مالی اروپا «رأی منفی» خواهند داد.
بنابراین نظرسنجی، اختلاف میان کسانیکه طی این همه‌پرسی به پیشنهادات ریاضتی وام‌دهندگان بین‌المللی رأی مثبت و منفی می‌دهند، بسیار اندک خواهد بود و مخالفان این طرح‌های ریاضتی با اختلاف 0.5 درصدی از موافقان آن پیشی خواهند گرفت به گونه‌ای که 43 درصد با این طرح‌های ریاضتی مخالفت کرده و 42.5 درصد با آن موافقت خواهند کرد. در یونان این روزها نوع دیگری از نظرسنجی را نیز می‌توان مشاهده کرد و آن حضور گسترده مخالفان و موافقان در خیابان‌های آتن است. بنابر اعلام پلیس یونان، 25 هزار نفر از مخالفان و 20 هزار نفر از موافقان پیشنهادات ریاضتی وام‌دهندگان بین‌المللی جمعه شب با تجمع در مرکز آتن اقدام به برگزاری تظاهرات کردند. مخالفان این پیشنهادات ریاضتی ضمن اعلام مخالفت با پیشنهادات طلبکاران یونان، اتحادیه اروپا و صندوق بین‌المللی پول، دست‌نوشته‌ها و پلاکاردهایی در دست داشتند که بر روی آنها عباراتی چون «حتی یک گام هم عقب‌نشینی نمی‌کنیم»، «اخاذی، نه» و «تا آخر راه، نه» نوشته شده بود.
بلومبرگ اما در تحلیلی در این خصوص اعلام کرد: این نظرسنجی نشان می‌دهد که در شرایط کنونی که بحران اقتصادی و سیاسی در یونان رو به وخامت است، همه‌پرسی چیزی را حل نخواهد کرد.
واکنش‌های مردمی در جهان
58 درصد فرانسوی‌ها مخالفت سپیراس، نخست وزیر یونان با اتحادیه اروپا در موضوع بدهی‌های آتن را «به حق» می‌دانند. بر اساس نتایج نظرسنجی مؤسسه «اودوکسا» که در نشریه فرانسوی «لوپاریزین» منتشر شده، 58 درصد مردم فرانسه مخالفت «الکسی سپیراس» نخست‌وزیر یونان با اتحادیه اروپا در موضوع بدهی‌های آتن را «به حق» می‌دانند و معتقدند که وی حق دارد در این زمینه با اتحادیه اروپا مخالفت کند.
علاوه بر این 78 درصد پرسش‌شوندگان در این نظرسنجی اعلام کردند که همه‌پرسی یونان این امکان را برای مردم این کشور فراهم می‌کند که بتوانند در خصوص آینده خود در منطقه یورو تصمیمی دموکراتیک بگیرند و 69 درصد مردم نیز اعلام کردند که این همه‌پرسی منجر به بروز «ابهام اقتصادی» با پیامدهای منفی بر دیگر کشورهای اروپایی خواهد شد.
این تنها فرانسوی‌ها نیستند که از یونان حمایت می‌کنند طی چند روز گذشته مردم در نقاط زیادی از جهان در حمایت از مردم یونان راهپیمایی برگزار کرده‌اند. این راهپیمایی و حمایت حتی در دورترین نقاط دنیا مانند استرالیا نیز به چشم می‌خورد.
آنگلا مرکل روز گذشته با شرکت در یک نشست حزب دموکرات مسیحی که به مناسبت هفتادمین سالگرد تاسیس این حزب برپا‌شده بود در بدو سخنرانی با سر و صدای معترضان به ادامه اقدامات ریاضت اقتصادی در یونان مواجه شد. معترضان کاغذهایی در دست داشتند که روی آن به یونانی نوشته شده بود : «نه» منظور آنها «نه» به تن در دادن به ریاضت اقتصادی در یونان بود. یکی از
معترضان، فریاد زنان، خطاب به مرکل گفت: شما مسئول بی‌خانمانی و فقر و رسوایی در اروپا هستید، خانم مرکل! مرکل هم در پاسخ به «نه» معترضان، گفت: «بله، بله، بله» من هم دوست دارم در پاسخ به شما بگویم «نای» که در زبان یونانی «بله» معنی می‌دهد.
منتشر شده در: روزنامه حمایت
ارسال یک دیدگاه