گاهی اوقات یک اتفاق کوچک در کشوری که شاهد انواع بی‌عدالتی‌ها و ظلم‌های بزرگ است، تبدیل به موتور محرکه انقلابی وسیع، حرکتی فراگیر و اعتراضی عظیم می‌شود. در تونس، مشکلات موجود و وضعیت اقتصادی و تنگناهای مختلف سیاسی و اجتماعی وجود داشت اما وقتی یکی از جوانان این کشور به خاطر تنگدستی و فشار اقتصادی مجبور به خودسوزی شد، شعله انقلابی از این حرکت شکل گرفت، که در نهایت باعث پیروزی انقلابیون و مردم و تشکیل حکومت و نظام سیاسی جدید در این کشور شد. نمی‌توان به این سادگی از مسایل انسانی گذشت اما گاهی اوقات مسئله‌ای که شاید می‌توانست در اخبار حوادث یک کشور گم شود با احساس همدلی مشترک مردم تبدیل به وضعیتی می‌شود که افکار عمومی در تمام دنیا را تا مدت‌ها به خود مشغول می‌دارد. مسئله مایکل براون، نوجوان سیاه‌پوست آمریکایی که در نهم ماه اوت سال جاری به دست پلیس شهر فرگوسن کشته شد نیز یکی از این حوادث است. روزانه تعداد زیادی از مردم در آمریکا به خاطر تیراندازی پلیس کشته می‌شوند. آمریکا در تمام کشورهای دنیا در این مسئله رتبه اول را دارد. این مسئله مدت‌های زیادی است که ذهن بسیاری از جامعه شناسان را به خود مشغول کرده است. این مسئله آنقدر در ایالات متحده پر رنگ و حائز اهمیت است که گاهی اوقات نوعی مرگ به نام «خودکشی به دست پلیس» نیز در کارهای ادبی و سینمایی آمریکایی دیده می‌شود!

اما چرا قتل مایکل براون به سرعت به جرقه‌ای تبدیل شد که کل شهر فرگوسن را به آتش می‌کشد؟ مروری بر اتفاقات پیش آمده در روز حادثه و واکنش‌های مردمی به این حوادث نشان می‌دهد دولت آمریکا از مدت‌ها پیش باید پیش‌بینی چنین روزی را می‌کرد.

ساعت 12 ظهر روز نهم اوت، یکی از ماموران پلیس شهر فرگوسن به سمت نوجوانی آتش گشود. مردمی که در آن نزدیکی بودند، صدای شلیک پیاپی چندین گلوله را شنیدند و به مرکز فوریت‌های پزشکی و پلیس این شهر تماس گرفتند. جسد پسر نوجوان روی زمین افتاده بود و تا ساعت 4 بعد از ظهر همچنان همان‌جا باقی ماند. این مسئله از همان شب حادثه بلافاصله با واکنش عمومی مواجه شد. مردم که فهمیده بودند پلیس فرگوسن پسر نوجوانی را بیشتر از 10 بار مورد اصابت گلوله قرار داده است، به سرعت به خیابان‌ها ریخته و اجتماعات اعتراضی زیادی در حواشی خیابانی که براون به قتل رسیده بود برگزار کردند.

بعد از این اعتراضات و تبدیل شدن وضعیت شهر به وضعیت جنگی و ورود نیروهای ویژه به این شهر، اوضاع از دست شهرداری و پلیس فرگوسن خارج شد و کار تحقیق در مورد مرگ مایکل براون به «اف‌بی‌آی» واگذار شد. دادگاه عالی آمریکا نیز به دستور اوباما تحقیقات وسیعی را در دستور کارش قرار داد اما در نهایت پلیس قاتل، به حکم دادگاه عالی شهر فرگوسن، تبرئه شد و این مسئله موج دوم اعتراضات را در شهرهای مختلف آمریکا رقم زد. یکی از فعالان مدنی و جامعه‌شناسان آمریکایی تحلیل جالبی از دلایل وقوع حوادث خشن در شهر فرگوسن طی چند ماه گذشته دارد. او به بی عدالتی و تبعیضی که علیه سیاه‌پوستان در جامعه آمریکایی روا داشته می‌شود باور دارد و نوشته است: باید به این سوال پاسخ دهیم که چرا مردم به جای اعتراض آرام و راهپیمایی بی‌خشونت، به سراغ پایگاه‌های پلیس و مراجع قضایی رفته و سعی دارند ساختمان‌های این شهر را – شهر خودشان را – به آتش بکشند؟ تنها می‌توان یک دلیل برای این همه عصبانیت و نا امیدی مشاهده کرد : شهری که در آن عدالت نباشد، سرانجام روزی در آتش خواهد سوخت!

اما این حادثه چگونه رقم خورد و چه آینده‌ای برای وضعیت سیاه‌پوستان آمریکا رقم خواهد زد؟ در گزارش‌های پیش‌رو به این مسایل پرداخته شده است.

منتشر شده در: روزنامه حمایت