لبنان این روزها در شرایط سختی قرار دارد. از یک سو انتخاب نشدن رییس جمهور در طول یک سال گذشته است که جریان‌های سیاسی را به جان هم انداخته و از سوی دیگر اعضای گروه تروریستی النصره و داعش هستند که با نزدیک شدن به مرزهای این کشور سعی دارند با استفاده از زمینه مناسب به‌وجود آمده، کار برای اشغال این منطقه نیز را آغاز کنند. اگر نیروهای حزب الله تا به حال در مناطق قلمون و در تپه های نزدیک به جولان، مراقب مرزها نبوده و در عرسال نیز به جنگ و مبارزه با اعضای این دو گروه تروریستی نمی‌پرداختند، حالا مشخص نبود که این کشور چه سرنوشتی را دنبال خواهد کرد.
برای اولین بار از پایان جنگ داخلی لبنان که از 1975 تا 1990
طول کشید، لبنان بیش از 12 ماه است که رئیس جمهور ندارد و کارشناسان و تحلیلگران
سیاسی بیم آن دارند که این کشور عربی کوچک تا زمانی که تحت تأثیر مناقشات منطقه ای
به ویژه جنگ داخلی سوریه است، نتواند رئیس جمهور خود را انتخاب کند. از زمانی که
دوره ریاست جمهوری میشل سلیمان رئیس جمهور پیشین لبنان در بیست و پنجم ماه مه سال
2014 به پایان رسید، پارلمان این کشور 25 بار تلاش کرده است حد نصاب دو سوم از 128
نماینده را که برای تشکیل جلسه لازم است، گرد هم آورد اما تا کنون موفق به این کار
نشده است. هر بار که جلسه پارلمان برای رسیدن به
حد نصاب رییس جمهور است، تشکیل می‌شود، عده ای
از نمایندگان از گروه‌های مختلف
سیاسی حاضر در لبنان، با حضور نداشتن در این مجلس، جلسات آن را با آبستراکسیون
مواجه کرده و کار برای انتخاب رییس جمهور را سخت می‌کنند.
اخیراً پیشنهاد تازه‌ای برای تشکیل جلسات و برون رفت از این بحران یک ساله پیشنهاد شده است که بر اساس نظرسنجی عمومی از مردم لبنان صورت خواهد گرفت. به گزارش وبگاه خبری دیلی نیوز، قرار است نظرسنجی گسترده ای در لبنان در مورد رییس جمهور برگزار شود و از مردم تنها یک سؤال پرسیده می‌شود: «شما چه کسی را شایسته پست ریاست جمهوری می‌دانید؟» جواب این نظرسنجی که قرار است در میان مسیحیان برگزار شود، در نهایت باید کار را برای نمایندگان گروه های سیاسی موجود در پارلمان آسان سازد. این نظر سنجی به این دلیل تنها در میان مسیحیان صورت می‌گیرد که به صورت سنتی، رییس جمهور این کشور یک فرد مسیحی است، نخست‌وزیر سنی است و رییس پارلمان نیز شیعه تعیین می‌شود.
جلسات پارلمان اما در همین مدت که در حدود 6800 نفر در لبنان در این نظرسنجی شرکت می‌کنند، همواره با تعداد قلیلی از نمایندگان برگزار می‌شود و حتی رایزنی‌های پشت پرده و سیاسی نیز راه به جایی نبرده است. آمار می‌گوید لبنان در حال حاضر 422 روز است که رییس جمهور ندارد و با این حال جلسات پارلمان نیز به سختی تشکیل می‌شود. به عبارت دیگر می‌توان گفت در حدود بیش از یک سالی که از تمام شدن دوره ریس جمهور قبلی، میشل سلیمان می‌گذرد، هیچ فردی در این پست قرار نگرفته و دو قوه همچنان با تنش و درگیر دست به گریبان هستند.
آخرین زمانی که لبنان بدون رییس جمهور مانده بود و تعداد این روزها تقریباً به اندازه طول دوره اخیر بوده است، دوران 408 روزه در فاصله سال‌های 1988 تا 1989 بود از آن زمان تاکنون معمولاً بحران‌های به وجود آمده با نشست‌های منطقه ای پایان یافته بود اما به نظر می‌رسد این بار هیچ کدام از کشورهای منطقه ای و شخصیت‌های سیاسی در لبنان قصد ندارند با وجود تحولات به وجود آمده در منطقه و لبنان و همچنین درگیری‌ها با گروه های تندرو، به خود آمده و راهی برای حل مسالمت آمیز این مشکل پیدا کنند. از روز هشتم ماه می سال گذشته تاکنون تلاش‌های پارلمانی برای انتخاب رییس جمهور به شدت ناکام مانده است. دلیل این مسئله را می‌توان در بین گروه‌های سیاسی موجود در پارلمان یافت. جریان هشتم مارس که اکثر کرسی‌های مجلس را در دست دارند، از رهبر جریان جنبش ملی آزاد که رهبری آن بر عهده «میشل عون» است حمایت می‌کنند. حزب الله نیز حامی وی است اما جریان 14 مارس، پشت سر جریان «نیروهای لبنان» قرار گرفته‌اند و اعتقاد دارند «سمیر جعجع» گزینه بهتری برای ریاست دولت است.
تا پیش از این هر گاه که انتخابات برای انتخاب رییس جمهور شکل می‌گرفت، این گروه های مسلح و حامیان مردمی گروه‌ها بودند که در نهایت نتیجه جلسه را تعیین می‌کردند این بار نیز موافقان هر گروه در هفته گذشته راهپیمایی‌هایی را در مقابل مجلس این کشور برگزار کردند و هر کدام از نامزد مورد علاقه‌شان دفاع کردند. این بار تهدید علیه امنیت لبنان در این راهپیمایی‌ها دیده نشد اما به خیابان ریختن مردم کار برای گروه‌های افراطی تروریستی را آسان‌تر می‌سازد و به این ترتیب است که انتخاب رییس جمهور در شرایط فعلی لبنان، باید در اولویت گروه های سیاسی باشد.این تنش‌ها در میان کابینه نیز سرایت کرده است. «تمام سلام»، نخست وزیر لبنان، از هم اینک با برخی از تنش‌ها در داخل کابینه خود روبه رو شده است و این مسئله کار برای اجرای مسایل دولتی را نیز با مشکلات زیادی رو به رو ساخته است. جامعه لبنان که فرقه های متعددی در آن زندگی می کنند، عمدتا میان طرفداران جنبش شیعی قدرتمند حزب‌الله که از حمایت سوریه و ایران برخوردار است و ائتلاف تحت رهبری سعد حریری نخست وزیر سابق لبنان که از حمایت های آمریکا و عربستان سعودی بهره می‌برد، تقسیم شده است.
طرفداران حزب الله در لبنان از رژیم بشار اسد رئیس جمهور سوریه حمایت می کنند و شماری از نیروهای حزب الله نیز در کنار نظامیان ارتش سوریه با شورشیان این کشور مبارزه می کنند و طرفداران ائتلاف تحت رهبری سعد حریری منتقدان سرسخت بشار اسد هستند. هم جنبش حزب الله و هم ائتلاف سعد حریری متحدانی در جامعه مسیحیان لبنان دارند به همین علت اقلیت مسیحیان لبنان نیز که 40 درصد از جمعیت این کشور را تشکیل می دهند، دچار دو دستگی شده اند.
در هفته گذشته به نظر می‌رسید کار با برگزاری نظرسنجی میان مسیحیان کمی آسان‌تر شود. قرار است این نظرسنجی در میان مسیحیان، مشخص سازد که کدام یک از رهبران مسیحیان در لبنان مقبولیت و محبوبیت بیشتری دارد و با شناسایی رهبران جریان‌های مختلف در جامعه مسیحیان، کار برای انتخاب رییس جمهور نیز با پیشرفتی مضاعف همراه باشد.
این نظرسنجی که قرار است به زودی برگزار شود باعث بروز اختلافات
بیشتری در لبنان شده است. بسیاری از رهبران لبنانی در جریان‌های مختلف به
این نوع نظرسنجی اعتراض کرده‌اند. دلیل آن‌ها این است که
این نظرسنجی بر پایه قانون و همچنین قانون اساسی این کشور نبوده و دارای هیچ
راهکار و راه حلی نیست که بتوان میزان صحت و سقم آن را مورد بررسی قرار داد. رییس
جمهور اسبق، «امین جمیل» و رهبر حزب «کتائب» که از احزاب دست راستی و سنتی لبنان
است،
بر این عقیده است که رفراندوم، قانون اساسی لبنان را مورد تمسخر و ریشخند می‌دهد و موجودیت
آن را با مشکل مواجه می سازد.
رهبران دیگر در حزب‌های مشابه نیز
هر کدام به نحوی این نظرسنجی را زیر سؤال برده‌اند. بسیاری
از رهبران احزاب نیز بیان کرده‌اند که با
وجود اینکه رفراندوم را مفید می‌دانند، نتایج
این
همه‌پرسی نمی‌تواند تغییری
در سیاست‌های آن‌ها به وجود
بیاورد و تصمیم آن‌ها تغییر پیدا نمی‌کند.
این نظرسنجی در نهایت کار را به انتخاب بین دو رهبر گروه
مسیحیان می‌اندازد یکی از آن‌ها «سمیر
جعجع» است و دیگری «میشل عون». با این حال این انتخاب ممکن است اختلافات قومی و
قبیله ای را نیز در لبنان با تنش دیگری مواجه سازد. از دیگر رهبران سیاسی که با
این رفراندوم مختلف هستند، می‌توان رهبران
گروه های سیاسی مسلمان را در مجلس نام برد که اعتقاد دارند با این اقدام قانون
اساسی کشورشان از بین رفته و روند و مکانیسم جدیدی در انتخاب رییس جمهور پدید می‌آید که می‌تواند در دوره
های بعدی نیز کشور را به سمت مشکلات پیش‌تر هدایت کند.
یکی از کسانی که در گروه مسلمانان، به فکر انتقاد از این روند است، «ولید جنبلاط»
است که بر این عقیده است این اقدام انتخاب رییس جمهور بر اساس قانون اساسی را به
شدت تهدید می‌کند.
در نهایت چه این انتخابات و همه‌پرسی برگزار شود یا کار بر عهده انتخاب رییس جمهور بر اساس رای نمایندگان مجلس باشد، بسیاری از کشورهای جهان و متفکران و نظریه‌پردازان سیاسی در لبنان و دیگر کشورها بر این عقیده هستند که اختلافات، کار را به نهایت بحران امنیتی در کشور می‌اندازد. تنها وحدت بر پایه قانون اساسی و کوتاه آمدن از برخی خواسته‌ها و البته، توجه نکردن به خواسته کشورهای عربی دیگر از جمله عربستان است که می‌تواند این بحران را برای همیشه از لبنان دور سازد.
منتشر شده در: روزنامه حمایت
ارسال یک دیدگاه