
سفر پوتین به چین و دیدار او با شی جینپینگ، رییس جمهور چین با انعقاد یک قرار دادد راهبردی ۱۵ساله و همچنین بیانیهای مشترک همراه شد که بسیاری از تحلیلگران حوزه بین الملل بر این عقیدهاند به نقطه آغازین یک اتحاد بین دو ابر قدرت شرقی و در عین حال نقطه عطف نظم بین الملل تبدیل شد.
دو ریس جمهور چین و وسیه در بیانیه مشترک خود بارها از نظم بین المللی نام برده، اجرای نظم بین المللی بر اساس حقوق بین الملل را در مقابل هژمونی آمریکایی تعریف کردند و د رعین حال خواستار مبارزه با یکجانبه گرایی و هژمونگرایی آمریکا در دنیا شدند.
ولادیمیر پوتین و شی جینپینگ در واقع در صحبتها و بیانیه مشترک خود «عصر نوین» در نظم جهانی را اعلام کرده و در عین حال بر حمایت دو کشور از یکدیگر در بحرانهای اوکراین و تایوان تایکد کردند. در عین حال توافق ۱۵ساله پکن و مسکو به عنوان یکی از توافقهای راهبردی بین دو کشور که میتواند اتحاد بین چین و روسیه را مستحکمتر سازد، توانست پیام جالب توجهی را به غرب منتقل کند؛ اتحادهای غربی مانند ناتو و تلاش برای گسترش آن، از طرف قدرتهای شرقی بدون پاسخ نمیماند و مدل لیبرال دموکراسی تنها مدل اداره جهان نیست.
مسکو و پکن در عین حال تاکید کردند که دوستی و مودت بین دو کشور و ارتباطات هیچ «محدودیتی» ندارد و در هیچ زمینه کاری «ممنوعیتی» بین دو کشور وجود نخواهد داشت. توافق صورت گرفته بین دو کشور که شامل متنی ۵ هزار کلمهای در خصوص دوستی و مودت میان دو کشور است، تا حد زیادی میتواند معادلات نظامی و سیاسی غرب را دچار چالش کند. رابرت دالی، مدیر موسسه روابط چین و آمریکای کسینجر، درهمین خصوص گفته است که گرچه این توافق، با اتحاد رسمیای مانند ناتو قابل مقایسه نیست اما این تعهد به معنای ایستادگی شانه به شانه در برابر آمریکا و غرب، هم از نظر نظامی و هم از نظر ایدئولوژیکی است. برخی از تحلیلگران آمریکایی با این حال اعتقاد دارند که میتوان این توافق را نقطهای بر آغاز جنگ سرد جدید بین دو جبهه شرق و غرب دانست. زمانبندی اعلام این بیانیه در این خصوص بسیار جالب توجه است. این بیانیه در شرایطی منتشر شد که هر دو طرف به شدت با آمریکا در خصوص مسایل سرزمینیشان درگیر هستد. از یک سو چین است و مسئله تایوان و از سوی دیگر روسیه و اوکراین؛ دو مسئلهای ک این روزها به شدت توسط آمریکا پر رنگ شده و دولت بایدن به دنبال ایجاد تنش از طریق پرداختن به آنها است.
نکته جالب توجه بعدی توافق برای همکاری دو کشور در زمینه فعالیتهای فضایی، تغییرات آب و هوایی، اینترنت و هوش مصنوعی است که این سمئله نشان میدهد چین و روسیه عملا شمشیر را برای غرب از رو بسته اند. این محورها، محورهای اصلی رویارویی غرب با چین و دیگر کشورهی قدرتمند در عرصه جهانی است. امنیت اینترنت و فضای سایبری و حملات سایبی به زیر ساختهای آمریکا، یکی از عمده نگرانیهای غرب در خصوص فعالیتهای سایبری چین است که همکاری مسکو و پکن در این خصوص نشان میدهد احتمالا جبهه جدیدی علیه آمریکا در این حوزه و حوزه تکنولوژیهای نوین روز در حال شکل گیری است.
این سند را در عین حال میتوان پاسخی به کنفرانس دموکراسی در جهان که چندی پیش توسط کاخ سفید برگزار شد نیز دانست. در این بیانیه تاکید شده است که هیچ نسخهای از دموکراسی را نمیتوان به عنوان نسخه برتر و نهایی از دموکراسی در تمام جهان جاری ساخت. هر دو کشور در عین حال در این بیانیه، دموکراسی موجود در کشورهای خود را از نوع دموکراسیهای موفق در دنیا دانستند. به نظر میرسد این مسئله بدین دلیل در بیانیه گنجانده شده است که بایدن تلاش کرده بود با دعوت نکردن از چین و روسیه در اجلااس دموکراسی، آنها را سیستمهای سیاسی غیر دموکراتیک معرفی کند و حالا این بیانیه پاسخی به اقدامات اخیر بایدن به شمار میرود.
همانطور که روسای جمهور چین و روسیه در بیانیه خود اعلام کرده اند، میتوان گفت که دورانی جدید در نظم بین المللی آغاز شده؛ دورانی که تلاش میشود نقش آمریکا به عنوان یک هژمونی به شدت در تحرکات و فعالیتهای بین المللی کمرنگ شود.