
از زمان خروج آمریکا از افغانستان و جا گذاشتن تعداد زیادی از سربازان، نیروهای امنیتی و همکاران ایالات متحده در این کشور اتفاقاتی از نظر امنیتی در حال رخ دادن است که میتواند یادآور حوادث رخ داده در عراق و سوریه و شرایطی باشد که به قدرت گرفتن داعش در این دو کشور منجر شد. بسیاری از کشورهای منطقه دولتهای مختلف دموکرات یا جمهوریخواه در ایالاتمتحده را متهم به بنیانگذاری داعش یا حتی حمایت از این گروه تروریستی در منطقه کردند. اتفاقاتی که اخیرا در افغانستان در حال رخ دادن است و موضوع روز رسانههای دنیا شده، نشان میدهد این مساله همانطور که در عراق و سوریه رخ داد، در حال اتفاق افتادن در افغانستان نیز هست. شبکه راشاتودی گزارش داده که تعداد زیادی از سربازان افغانستانی آموزشدیده شده توسط ایالاتمتحده و همچنین افسران اطلاعاتی این کشور درحال ملحق شدن به گروه تروریستی داعش خراسان برای مقابله با طالبان هستند[۱]. این خبر گرچه در بین خبرهای دیگر امنیتی و اجلاسهای بینالمللی در چند روز اخیر چندان به چشم نیامد اما یادآوری کننده حقیقتی است که چندین سال موضوع روز در بحثها و گفتوگوهای منطقه است: آیا آمریکا داعش را به وجود آورده و از این گروه تروریستی حمایت کرده است؟
آمریکا چگونه مشغول فربه کردن داعش است؟
ایالاتمتحده در حدود ۸۸ میلیارد دلار در افغانستان صرف تجهیز و آموزش نیروهای نظامی این کشور کرد، بااینحال تنها دو هفته طول کشید تا این نیروها در برابر طالبان شکستخورده و از مواضع خود عقبنشینی کرده و کابل را دودستی به اعضای طالبان تقدیم کنند. برخی از اعضای سرخورده این گروههای نظامی که معتقدند ضعف رهبران و فرماندهان نظامی باعث شکست ارتش افغانستان و ظهور دوباره طالبان در افغانستان شد، حالا تلاش دارند تا به نوع دیگری علم مبارزه با طالبان را برافرازند و آن پیوستن به داعش خراسان است. با وجود اینکه طالبان وعده داده بود که برای پرسنل نظامی و همچنین پرسنل نهادهای اطلاعاتی افغانستان عفو در نظر گرفتهاست اما شکار جاسوسان افغانی که برای آمریکا کار میکردند همچنان در این کشور ادامه دارد. والاستریت ژورنال[۲] در همین خصوص گفته است گروهی تقریبا کوچک اما درحال توسعه از نیروهای افغانی و همچنین نیروهای اطلاعاتی و جاسوسانی که همچنان در افغانستان حضور دارند، در حال پیوستن به تنها گروهی هستند که میدانند میتواند در برابر طالبان قد برافرازد و آن گروه تروریستی داعش است. داعش خراسان بهشدت در حال جذب نیروهای آموزشدیده آمریکایی در این کشور است که به گفته مقامات امنیتی پیشین افغانستان و همچنین برخی از اعضای طالبان که با روزنامه والاستریت ژورنال صحبت کردهاند برخی از آنها تنها برای پول به این گروه میپیوندند.
روش گام به گام در بازتولید تروریسم تکفیری
این دقیقا همان مسالهای است که برای عراق و سوریه اتفاق افتاد. گامهایی که آمریکا در عراق و سوریه برداشت و به ایجاد داعش در این دو کشور منجر شد، دقیقا همان اقدامی است که در حال حاضر در افغانستان در حال رخ دادن است و همانطور که هیلاری کلینتون سالها پیش بیان کرده بود، در افغانستان زمان حمایت از مجاهدین در جنگ علیه شوروی نیز رخ داد. هیلاری کلینتون در سال ۲۰۰۹ یعنی چند سال قبل از به وجود آمدن داعش در عراق و سوریه با اشاره به حمایت آمریکا از مجاهدین در افغانستان بیان کرده بود: «نیروهایی که امروز داریم با آنها میجنگیم همانهایی هستند که ۲۰ سال پیش در حال کمک مالی به آنها بودهایم.[۳]» کلینتون در حالی به انتقاد از سیاستهای ریگان در افغانستان پرداخت که هماینک نیز دولت دموکرات بایدن با خروج از افغانستان و بهجا گذاشتن تجهیزات نظامی و همچنین افراد آموزشدیده نظامی و اطلاعاتی، دقیقا در حال تولید گروههای افراطی مسلحی است که گرچه میتوانند با کمک آمریکا یا سایر بازیگران منطقهای و فرامنطقهای به دشمنی علیه طالبان بپردازند اما درنهایت خود به وجود آورنده بحران تروریستی دیگری به نام داعش خراسان هستند و این دقیقا همان اتفاقی است که در عراق و سوریه نیز رخ داد.
چندی پیش پایگاه خبری اینترسپت[۴] در گزارشی به این مساله پرداخت و خاطرنشان کرد زمانیکه آمریکا به عراق حمله کرد، اولین اقدامی که صورت گرفت، انحلال ارتش بعث و خانهنشینی نیروهای نظامی صدام در تمام این کشور بود. آمریکا بعد از این به نیروهای نظامی جدیدی که وارد ارتش عراق کرده بود، آموزشهای نظامی و تجهیزات داد. آنهم در حالیکه بسیاری هنوز خود را بعثی میدانستند. این افراد همراه نیروهای دیگری که سالها خانهنشینی را تجربه کرده و از حوادث و اتفاقات پیشآمده عصبانی بودند، درنهایت داعش را به وجود آوردند. این همان مسالهای است که تحلیلگران را بر این داشته تا بیان کنند آمریکا خود بهوجودآورنده داعش یا سایر گروههای تروریستی در عراق و افغانستان بودهاست.
کپیبرداری از ماجرای سوریه در افغانستان
در مساله سوریه نیز چنین روشی باعث ایجاد داعش در این کشور شد. آمریکا برای کمک به گروههای تروریستی که آنها را اپوزیسیون سوریه مینامید به آنها تجهیزات نظامی، اطلاعات و همچنین کمک مالی فراوانی کرد تا بتوانند در مقابل دولت و نظام بشار اسد قیام کرده و جنگ داخلی در این کشور به راه بیندازد و بعد از مدتی این گروهها که هم از سوی آمریکا و هم از سوی کشورهای عرب منطقه مانند عربستان و امارات هدایت و تجهیز میشدند، درنهایت بهوجود آورنده داعش در سوریه شدند، زیرا هرکدام برای پول از یک گروه حمایت کرده و بعد درنهایت داخل گروه تروریستی داعش میشدند.
نکته جالب دراینمیان این است باوجود اینکه دولتهای جمهوریخواه و دموکرات، هرکدام سهم تقریبا مشابهی در ایجاد گروههای تروریستی در منطقه داشتهاند، زمانیکه بحث این مسائل در داخل آمریکا پیش میآید، بسیاری بر این عقیدهاند که دموکراتها نقش گستردهتری در این موضوع داشتهاند. اگر روند ایجاد گروههای تروریستی را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه میشویم حمله آمریکا به کشورهای منطقه معمولا در زمان جمهوریخواهان انجامشده و بعد، بیرون رفتن نیروهای آمریکایی در زمان دموکراتها صورتگرفته و درنهایت کمکهای مالی نیز در زمان دموکراتها به گروههای شورشی یا تروریستی ادامه پیدا کرده و باعث به وجود آوردن تروریستهای جدیدی در منطقه شدهاست. همین مساله بود که باعث ایجاد درگیری لفظی بین ترامپ و هیلاریکلینتون در زمان انتخابات ریاستجمهوری سال ۲۰ ۲۰ شد. ترامپ معتقد بود حمله بوش به عراق درهای جهنم را در منطقه باز کرد اما این دموکراتها و بهخصوص دولت اوباما بود که شکلگیری گروههای تروریستی در عراق را مشاهده کرد اما اقدامی در این زمینه انجام نداد. سایت «بریت بارت» از سایتهای نزدیک به ترامپ که مدیریت آن بهعهده استیو بنون، مشاور استراتژیک ترامپ در سالهای اولیه ریاستجمهوریاش بود در همین خصوص به خبری اشاره کرد که بهصورت محرمانه بود اما بعدها به رسانهها درز پیدا کرد: «هیلاری کلینتون زمانیکه در وزارت خارج آمریکا حضور داشت، گزارش اطلاعاتی طبقهبندیشدهای را دریافت کرد که نشان میداد دولت اوباما بهصورت فعال در حال حمایت از القاعده در عراق بود. این همان گروهی است که بعدها به دولت اسلامی یا داعش تغییر نام داد.[۵]» ترامپ با توجه به همین خبر در فیسبوک خود نوشت: «هیلاری کلینتون فاسد است[۶].» او در گفتوگوهای خود در زمان انتخابات ریاست جمهوری بارها اعلام کرد «هیلاری کلینتون داعش را به ما داد[۷].»
تعلق خاطر خاص آمریکا به داعش
دستگاه رسانهای دموکراتها اما در این خصوص بهشدت فعال بود و برخی سایتهایی که معمولا از دموکراتها حمایت میکنند مانند «پُلیتی فکتس» که وظیفه آن حقیقتسنجی خبرهایی منتشر شدهاست، بدون اینکه اشارهای به منبع و اصل این خبر کند، ادعا کرده بود منظور این سند نه حمایت از القاعده در سوریه بلکه منظور حمایت از گروههای اپوزیسیون نظام اسد در این کشور بوده است. بههمین دلیل تلاش کرد نشان دهد صحبتهای ترامپ بیسند و مدرک بوده و اساسا قابلقبول نیست؛ درصورتیکه خود هیچ سند دیگری برای مقابله با آن در اختیار نداشت[۸]. سند مدنظر این سایت تکذیبیه جدی کاخسفید اوباما درباره حمایت ایالاتمتحده از القاعده یا داعش بود؛ اقدامی که مسلما توسط هردولتی در آمریکا انجام میشد. نکته جالب دیگر در خصوص این سایت که ظاهرا باید حقیقت را از اخبار جعلی جدا کند، این است که این سایت با اشاره به برخی کارشناسان مستقل که ادعای کاخسفید را تایید کردهاند، میگویند کاخسفید نقشی در حمایت از القاعده در عراق و سوریه نداشته است. این در حالی است که هیچ اشارهای به نام این کارشناسان مستقل نمیشود و اصولا پذیرفتن این مساله از سایتی که طرفدار دولت اوباما و همچنین دموکراتها بوده قابلقبول نیست.
این سایت البته در ادامه مطلب خود معتقد است که دولت دموکرات اوباما به داعش کمک نکرد اما بهصورت غیرمستقیم به گروههای تروریستی دیگری مانند النصره و سایر گروههای مسلح مخالف اسد کمک کرد. همین مساله نشان میدهد دولتهای دموکرات یا اصولا دولتهای آمریکا ابایی از کمک به تروریستها برای ایجاد گروههای تروریستی جهت برهمزدن امنیت یک کشور ندارند و کمک به داعش نیز – چه بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم – در همین راستا بوده است.
خانهنشین کردن نیروهای نظامی سیستم سیاسی قبلی و بعد خروج ناگهانی از کشور اشغالشده و رودررو قرار دادن ارتش ناتوان و ضعیف جدید به نظامیان سابقی که حالا تشکیل گروه تروریستی دادهاند، سیاستهای مبنایی آمریکا در پروسه تشکیل و بازتعریف گروههای تروریستی و بهخصوص داعش در منطقه بود. در همان سال ۲۰۱۴، روزنامه نیویورکتایمز[۹] در مقالهای به این مساله اشاره کرد. دکتر جرمی سوری و اندرو تامپسون، از اساتید دانشگاهی حوزه روابط بینالملل در این مقاله به بررسی این مساله پرداختند که چگونه حمله به عراق و اشغال این کشور در سال ۲۰۰۳ به تشکیل گروههای تروریستی در عراق و سوریه در سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ منجر شد. در این مقاله که با عنوان «آمریکا چطور به داعش کمک کرد» منتشر شدهاست، توضیح دادهشده که چطور استفاده از زندانها و بازداشتگاههای بزرگ برای برخی افرادی که انتظار میرفت رفتار خشونتآمیز یا اعتقادات رادیکال داشته باشند، بازداشتشدگان میانهرو را نیز به گروههای افراطی نزدیک کرده و آنها را به سمت خشونت سوق داد. در این مقاله تاکید شدهاست بسیاری از مبارزان داعش که در عراق و سوریه میجنگند، افکار رادیکال خود را در زمان حبس به دست آوردهاند. زمانیکه در بازداشتگاههای دولت آمریکا شکنجه شده و درعینحال با صحبت با سایر همسلولیهای خود بازداشتگاه را تبدیل به دانشگاه تروریستها میکردند. دکتر سوری در این مقاله همچنین تاکید کرد خشونت اعمالشده بر این افراد درنهایت باعث خشونت شدید گروههای تروریستی مانند داعش علیه مردم میشود.
شاید در اندک اسناد منتشرشده در آمریکا فعلا چیزی با عنوان «ایجاد داعش توسط آمریکا» یافت نشود اما نمونه فعلی افغانستان و راه و روشی که آمریکا برای رها کردن افغانستان به حال خود و شکل گرفتن گروههای تروریستی در این کشور در پیش گرفته است، دقیقا همان روشی است که یکبار در افغانستان اجرایی شده و در عراق و سوریه نیز ثابت کرده است خشونت خارجی توسط دولت آمریکا، باعث ایجاد گروههای تروریستی خشن در داخل خاک کشورها میشود.
پانوشتها[۱] https://www.rt.com/news/۵۳۹۰۱۵-afghan-soldiers-join-isis/[۲] https://www.wsj.com/articles/left-behind-after-u-s-withdrawal-some-former-afghan-spies-and-soldiers-tun-to-islamic-state-۱۱۶۳۵۶۹۱۶۰۵[۳] https://www.govinfo.gov/content/pkg/CHRG-۱۱۱hhrg۵۵۹۵۱/html/CHRG-۱۱۱hhrg۵۵۹۵۱.htm[۴] https://theintercept.com/۲۰۱۸/۰۱/۲۹/isis-iraq-war-islamic-state-blowback/[۵] http://www.breitbart.com/۲۰۱۶-presidential-race/۲۰۱۶/۰۶/۱۴/hillary-clinton-received-secret-memo-stating-obama-admin-support-for-isis/[۶] https://www.facebook.com/DonaldTrump/posts/۱۰۱۵۷۱۷۱۲۶۳۳۵۰۷۲۵[۷] https://www.france۲۴.com/en/video/۲۰۱۶۱۰۲۰-donald-trump-hillary-clinton-gave-you-isis[۸] https://www.politifact.com/factchecks/۲۰۱۶/jun/۱۵/donald-trump/donald-trump-suggests-barack-obama-supported-isis-/[۹] https://www.nytimes.com/۲۰۱۴/۱۰/۰۲/opinion/how-america-helped-isis.html?smid=tw-share&_r=۲