دو هیات فقهی و حقوقی که از سوی رهبرمعظم انقلاب برای بررسی عمیق و همه‌جانبه موضوع وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی تعیین شده بودند، نظر نهایی خود را مبنی بر مغایرت فقهی و حقوقی وقف این دانشگاه به محضر معظم‌له تسلیم کردند و مقام معظم رهبری نتیجه این بررسی دقیق و مستند فقهی و حقوقی را به عنوان نظر قطعی و نهایی درباره وقف اموال دانشگاه مزبور به آقای هاشمی‌رفسنجانی رئیس هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی و آقای احمدی‌نژاد رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی ابلاغ فرمودند.

حکم رهبر انقلاب درباره غیرقانونی و غیرشرعی بودن وقف دانشگاه آزاد یکشنبه شب در حالی اعلام شد که اتفاقات و حواشی پیرامون این وقف پرمساله و ابهام برای ماه‌ها موضوع روز رسانه‌ها و دغدغه افکار عمومی بود. از زمانی که دانشجویان و منتقدان عملکرد مجلس شورای اسلامی درباره وقف اموال دانشگاه آزاد در مقابل خانه ملت تجمع کرده و خواستار برخورد با عوامل قانونی نشان دادن وقف این دانشگاه شدند، ‌حدود 4 ماه می‌گذرد و در حالی که آن روزها دانشجویان با انتقادات تندی راهی مجلس شده بودند، ‌دستور بررسی فقهی و حقوقی این مساله که توسط رهبر معظم انقلاب صادر شد، ‌فضای متشنج کشور درباره این وقف را تا حدودی آرام ساخت. همزمان با مطرح شدن اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد در شورایعالی انقلاب فرهنگی، هیات امنای این دانشگاه بحث تصویب قانونی برای موجه جلوه دادن وقف اموال آن را در مجلس دنبال کرده و در عین حال با شکایت از شورایعالی انقلاب فرهنگی،‌به دنبال اثرگذاری و توقف مصوبات این شورا در این باره بودند. مجلس در روزی که نمایندگان از آن به عنوان یکشنبه سیاه مجلس نام بردند، بعد از یک بار رد کردن طرح لابیست‌های دانشگاه آزاد، ‌به طرح قانونی جلوه دادن وقف این دانشگاه رای داد. اما 2 روز بعد و زمانی که دانشجویان در مقابل خانه ملت تجمع کردند، ‌قوه قضائیه نیز از لغو حکم دادگاهی خبر داد که در آن به توقف موقت مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی اشاره شده بود. از همان زمان بود که رهبر انقلاب در نامه‌ای به رئیس‌جمهور به عنوان دبیر شورایعالی انقلاب فرهنگی و حجت‌الاسلام هاشمی‌رفسنجانی به عنوان رئیس هیات موسس دانشگاه آزاد از هر دو طرف خواست اقدامات خود برای اصلاح اساسنامه این دانشگاه و وقف آن را متوقف کرده و در انتظار اعلام شدن نتایج بررسی هیات حقوقی و فقهی بمانند. دستور رهبر معظم انقلاب برای توقف فعالیت‌ها درباره وقف دانشگاه آزاد اما نتوانست موج حاشیه‌سازی و فضاسازی‌های گسترده برای قانونی جلوه دادن وقف این دانشگاه را بگیرد و همزمان با تعطیل شدن جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی، القائات درباره قانونی و شرعی بودن این وقف ادامه یافت. این فضاسازی‌ها با اظهارات چندی پیش رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام در افتتاح یکی از مراکز این دانشگاه در بابل به اوج خود رسید، آن هم با این جمله: کسی که وقف دانشگاه آزاد را به هم بزند،‌از خدا قوی‌تر است!‌ همین صحبت کافی بود تا رئیس قوه قضائیه به عنوان مسؤول کمیته حقوقی و فقهی بررسی ابعاد وقف این دانشگاه به این صحبت واکنش نشان داده و از خبری بگوید که قرار بود چند روز بعد اعلام شود. رئیس قوه قضائیه در واکنش به صحبت‌های هاشمی‌رفسنجانی درباره اذن رهبر انقلاب درباره وقف دانشگاه آزاد،‌ به دستور ایشان برای بررسی فقهی و حقوقی این مساله اشاره کرده و چنین اذنی را رد کرد. وی همچنین از نتایج جلسات حقوقدانان و فقها گفت که در انتظار حکم تایید رهبری است: وقف دانشگاه آزاد باطل است! در آن زمان هنوز رهبر معظم انقلاب حکم خود را درباره غیرقانونی و غیرشرعی بودن این وقف اعلام نکرده بودند اما بعد از مدتی این حکم نیز که بر پایه تحقیقات این کمیته قوه قضائیه بود، ‌اعلام شد و به تمام بحث‌ها درباره این دانشگاه پایان داد. رهبر معظم انقلاب در نامه خود به هاشمی‌رفسنجانی رئیس هیات مؤسس دانشگاه آزاد اسلامی و دکتر احمدی‌نژاد رئیس شورایعالی انقلاب فرهنگی آورده‌اند:

بسم الله الرحمن الرحیم

در پی مأموریت به دو هیات فقهی و حقوقی برای بررسی عمیق و همه‌جانبه درباره وقف اموال دانشگاه آزاد اسلامی، مجموعه بحث‌ها و تدقیق در ادله مختلف به این نتیجه قطعی منتهی شد که وقف مزبور دارای اشکالات اساسی فقهی و حقوقی است از جمله، هم به لحاظ مشروعیت وقف مذکور و هم از جهت صلاحیت هیات محترم موسس در انشای این وقف. همچنانکه مشکل اساسی تحقق قبول مقام ذی‌صلاح نیز مطرح است، بنابراین وقف مزبور از لحاظ فقهی و حقوقی صحیح نیست. ضمناً با توجه به ماهیت غیرخصوصی و غیردولتی دانشگاه آزاد اسلامی، لازم است بندهای 5 و 10 مصوبه جدید شورایعالی انقلاب فرهنگی درباره اساسنامه آن دانشگاه مورد بررسی مجدد قرار گرفته و اصلاح شود.

مراتب به جناب آقای هاشمی‌رفسنجانی ریاست محترم هیات موسس و جناب آقای احمدی‌نژاد ریاست محترم شورایعالی انقلاب فرهنگی ابلاغ شود.

سیدعلی خامنه‌ای

18/7/89

اعلام نظر صریح رهبر انقلاب درباره بطلان وقف دانشگاه آزاد، عملاً زمینه را برای اجرای اساسنامه جدیدی که پس از 2 سال در تیر ماه سال جاری در شورایعالی انقلاب فرهنگی تصویب شد، مهیا کرده و دانشگاه آزاد سرانجام از وضعیت ملک طلق و حیاط خلوت سیاسی و حزبی برخی افراد و جریان‌ها خارج خواهد شد.

با اعلام این حکم بار دیگر جلسات شورایعالی انقلاب فرهنگی برای اصلاح اساسنامه دانشگاه آزاد از سر گرفته می‌شود و بزودی شاهد اعمال تغییرات در این اساسنامه خواهیم بود. چنانکه منصور کبگانیان عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی از ابلاغ سریع اساسنامه جدید این دانشگاه خبر داد و گفت: برخی بندهای اساسنامه دانشگاه‌ آزاد در جلسه شورا بررسی شد و در صورت نیاز اصلاح و به سرعت ابلاغ خواهد شد. منصور کبگانیان با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری بر اصلاح مواد 5 و 10 اساسنامه جدید دانشگاه آزاد خاطرنشان کرد: ‌در ماده 5 به تعیین‌تکلیف اموال دانشگاه اشاره شده که از ابتدا منظور این بوده که اموال دانشگاه متعلق به اشخاص و دولت نیست اما اینکه اموال دانشگاه آزاد عمومی اعلام شود در اختیار مراجع قانونی دیگری قرار دارد که شورا آن را پیگیری می‌کند.

وی در گفت‌وگو با فارس همچنین با تشکر از هیات منصوب مقام معظم رهبری برای بررسی دقیق و عمیق این موضوعات، تصریح کرد:‌ بعد از اعلام نظر رسمی مقام معظم رهبری، ‌شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز بر حسب بررسی خود این موضوع را در نخستین جلسه پیش‌رو بررسی خواهد کرد. عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی با تاکید بر اینکه ان‌شاءالله گام‌های بعدی تا ابلاغ اساسنامه جدید به سرعت برداشته خواهد شد، اظهار داشت: اساسنامه جدید با اصلاحات لازم به مسؤولان دانشگاه آزاد ابلاغ می‌شود تا این دانشگاه از لحاظ کیفی و کمی جایگاه واقعی خود را در کشور پیدا کند و در خدمت نظام آموزش عالی باشد. اصلاح بندهای 5 و 10 اساسنامه چگونه صورت می‌گیرد؟

بند 5 اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی که توسط شورایعالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید درباره اموال دانشگاه آزاد بود. براساس این بند، دانشگاه مؤسسه‌ای است عمومی و غیردولتی و اموال آن به‌عنوان اموال عمومی محسوب می‌شود. هیچ یک از اعضای هیأت مؤسس، هیأت امنا، مدیران و دیگر ارکان و مسؤولان دانشگاه هیچ گونه حق مالکیت و حق انتفاع شخصی از اموال مزبور را ندارند و اموال و منافع مزبور منحصراً با رعایت مفاد این اساسنامه و مقررات حاکم و با رعایت مصلحت دانشگاه، صرف هزینه‌ها و پیشرفت و توسعه فعالیت‌های دانشگاه خواهد شد. بند 10 اساسنامه اصلاحی دانشگاه آزاد نیز به ترکیب اعضای هیات امنای این دانشگاه مربوط بود.

اعضای هیات امنای دانشگاه آزاد براساس این بند عبارتند از 5 نفر از اعضای هیات علمی تمام وقت دانشگاه‌ها در مرتبه دانشیاری یا بالاتر به پیشنهاد و تصویب شورایعالی انقلاب فرهنگی، 4 نفر از اعضای هیات مؤسس که حتماً یک نفر از آنها روحانی باشد، وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا نمایندگان آنها، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها یا معاون وی و رئیس دانشگاه (دبیر هیات امنا). براساس تبصره ماده 10، مدت عضویت هیات امنا 4 سال بوده و در نخستین جلسه از بین اعضا یک نفر به ریاست هیات انتخاب می‌شود. همچنین احکام اعضا هیات امنا با امضای رئیس هیات مؤسس صادر خواهد شد. حکم رهبر انقلاب درباره اصلاح در این بندها برای تضمین غیردولتی ماندن این دانشگاه است که با تشکیل جلسه شورایعالی انقلاب فرهنگی این بندها نیز در همین جهت اصلاح خواهد شد. 

هیأت مؤسس دانشگاه آزاد باید اطاعت خود از حکم رهبری را اعلام کند

با انتشار حکم مقام معظم رهبری درباره وقف اموال دانشگاه آزاد، ‌رسانه‌ها به دنبال واکنش مسؤولان دانشگاه آزاد و کارشناسان آموزش عالی به این مساله هستند. اما با وجود اینکه مسؤولان این دانشگاه هنوز واکنشی به این حکم نشان نداده‌اند، ‌یکی از نمایندگان مجلس معتقد است هیات موسس دانشگاه آزاد باید اطاعت خود از حکم رهبری را سریعا اعلام کند. حجت‌الاسلام علیرضا سلیمی در گفت‌وگو با ایرنا با اشاره به نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر اینکه وقف دانشگاه آزاد به لحاظ شرعی و حقوقی دارای اشکال است، اظهار داشت: این نامه به منزله حکم حکومتی است و برای همه لازم‌الاتباع است. وی خاطرنشان کرد: همانطور که اکثر مراجع معظم تقلید نیز اعلام کرده‌اند، اجرای حکم حکومتی رهبر معظم انقلاب برای مقلدین سایر مراجع نیز لازم است زیرا ایشان در مقام ولی فقیه قرار دارد. سلیمی تاکید کرد: نامه رهبر معظم انقلاب خط بطلانی بر همه منازعات کشید و اکنون از هیات موسس دانشگاه آزاد انتظار است که هرچه سریع‌تر موضع خود را درباره این حکم حکومتی اعلام کنند.

منتشر شده در: وطن امروز