انتخابات هیات رییسه مجلس در هفته گذشته نتایجی تقریبا از قبل پیش بینی شده داشت اما اختلاف نتایج این انتخابات با انتخابات سالهای گذشته درسهای زیادی برای اصولگرایان و اصلاح طلبان مجلس و همچنین رییس مجلس داشت .
با وجود اینک هر سال قبل از برگزاری انتخابات مهمترین رقابت در داخل فراکسیونها شکل میگرفت ، امسال نمایندگان با وجود حرف و حدیث و شایعات بسیار در مورد نامزدهای مطرح در هر فراکسیون ، ترجیح دادند در همان صحن علنی تکلیف کار را مشخص کنند .
انتظار می رفت در انتخابات هیات رییسه سال جاری نمایندگانی از 4 فراکسیون بزرگ مجلس شرکت داشته باشند اما چینش افراد و بحث های سیاسی موجود در مجلس اجازه نداد فراکسیونها زیاد هم وارد ماجرای انتخابات نشوند اما نگاهی به عملکرد و اهداف و رویکرد هر فراکسیون به این انتخابات می تواند الگویی نوین از طرزبرخورد احزاب و گروههای سیاسی به مقوله انتخابات مجلس به ناظران سیاسی ارائه دهد.
فراکسیون اصلاح طلبان ؛ نگاه از بیرون گود
اصلاح طلبان نقشه های زیادی برای انتخابات دوره دهم مجلس دارند و به همین علت سعی می کنند در مجلسی که اکثریت آن را اصولگرایان تشکیل داده و رقابت برای ریاست مجلس را درون گروهی کرده اند ، حضور چشمگیری نداشته باشند . با این حال امسال این فراکسیونترجیخ داد هیچ نامزدی برای انتخابات ریاست مجلس نداشته باشد و به ریاست لاریجانی که نزدیکی خاصی نیز به آنها دارد ،قناعت کنند .
اصلاح طلبان و به خصوص آنها که گمان می کنند برنده انتخابات دور یازدهم انتخابات ریاست جمهوری بوده اند ، از هم اینک خود را پیروز رقابت در میدان انتخابات بعدی مجلس می دانند و ترجیح می دهند مجلس با همین سبک و سیاق و شیوه فعلی به دست اصولگرایان اداره شود . البته با حضور فراکسیونهای بزرگ اصولگرایی چون فراکسیون رهروان ولایت و فراکسیون اصولگرایان اصولا امیدی به راه یافتن به هیات رییسه ندارند اما تلاش آنها برای به راه انداختن فراکسیون اعتدال در مجلس به نام دولت و کم کردن رای و صندلی فراکسیون رهروان در هیات رییسه راه به جایی نبرد .
فراکسیون اعتدال و تلاش های دقیقه نودی
تعدادی از نمایندگانی که نه خود را به اندازه کافی اصولگرا می دانند که بتوانند همچنان به رای های فراکسیونی در فراکسیون اصولگرایان بیاندیشند و نه آنچنان خود را اصلاح طلب می دانند که از عضویت در فراکسیون اصولگرایان و یا رهروان استعفا دهند، تصمیم گرفتند در آستانه برگزاری انتخابات هیات رییسه فراکسیونی تشکیل دهند که هم به قول خودشان بتواند به فراکسیون حامیان دولت در مجلس تبدیل شده و اهداف دولت را در مجلس به پیش ببرد و هم بتوانند بر انتخابات ریاست مجلس تاثیر گذاری داشته باشند. این فراکسیون با تمام تلاشهایی که برای شکلگیری اش صورت گرفت ، در هر صورت نتوانست به موقع خود را به صحن علنی برساند و با اختلاف نظرهایی که پیرامون دلایل شکل گیری اش وجود داشت ، باعث شد که نقشی در انتخاب هیات رییسه نداشته باشد . رسانه ها از علی مطهری ، علیرضا محجوب، محمد رضا تابش و چند تن دیگر از نمایندگان اصلاح طلب مجلس به عنوان موسسان این فراکسیون نام می بردند . این نمایندگان اعلام کرده بودند که مجلس باید بیش از اینها در راستای اهداف دولت حرکت کند و سیر تصاعدی افزایش سوال از نمایندگان و به مجلس کشاندن آنها نشان می دهد که هیات رییسه مجلس همکاری مناسبی با دولت ندارد . این در حالی بود که باقی نمایندگان از جمله الیاس نادران که خود از نامزدهای هیات رییسه مجلس بود ، بر این عقیده بودند که هیات رییسه جلوی بسیاری از سوالات از نمایندگان را می گیرد و نباید این رویه همچنان در سال سوم فعالیت مجلس نیز ادامه داشته باشد .
با این حال علی لاریجانی رییس مجلس در آخرین هفته های منتهی به انتخابات هیات رییسه نشان داد که خود یک تنه می تواند جلوی این انقتادات بایستد و عملکرد جالب توجهیاز میزان توجه به دولت و همکاری با او نشان دهد . این کمک ها و همچنین مواضع مثبت در راستای عملکرد دولت ،از جمله در مسئله هسته ای باعث شد که نمایندگان از خیر تشکیل فراکسیون اعتدال بگذرند و اجازه دهند برخی نمایندگان همچنان در فراکسیون رهروان به عنوان نمایندگان اصولگرای طرفدار دولت به کار خود ادامه دهند. گفته می شد قرار است برخی از اعضای اصلاح طلب مجلس از حانب این فراکسیون به عنوان نامزد عضویت در هیات رییسه مطرح شوند اما با از بین رفتن ایده فراکسیون اعتدال ،نامزدی این افراد برای هیات رییسه نیز عملا از بین رفت .
اصولگرایان و انسجام منتقدین دولت
فراکسیون اصولگرایان از همان ابتدا تعدادی نامزد خاص برای هیات رییسه مجلس داشت و با توجه به اینکه اصلاح طلبان وارد میدان رقابت نشده و فراکسیون اعتدال نیز نتوانست مورد توجه نمایندگان قرار گیرد، توانست نسبت به سال گذشته رای قابل توجهی را از آن خود کند . در سال گذشته از میان 12 نماینده ای که عضو هیات رییسه بودند، 10 نفر عضو فراکسیون رهروان و 2 نفر عضو فراکسیون اصولگرایان بودند اما در سال جاری این فراکسیونتوانست افراد بیشتری را به داخل هیات رییسه بفرستد. یکی از نکات جالب در این زمینه نامزد شدن الیاس نادران برای نایب رییسی مجلس و رای نزدیک او با باهنر ، از افراد فعال و شاخص فراکسیون رهروان بود . رای بالای نادران گرچه به عضویت او در هیات رییسه منجر نشد اما نشان داد فراکسیون اصولگرایان هنوز هم انسجام خود را برای انتخابات های مختلف حفظ کرده است . یکی دیگر از کاندیداهایی که توانست از این فراکسیون برای اولین بار به هیات رییسه راه پیدا کند ، مهرداد بذرپاش نماینده تهران در مجلس بود . ترکیب اعضای هیات رییسه وهمچنین حضور بذرپاش در میان دبیران هیات رییسه نشان داد هنوز هم نمایندگان اعتقاد دارند که منتقدان دولت هم باید سهمی بسزا در هیات رییسه مجلس داشته باشند و باوجود همهمسایلی که گفته می شود ، اینافراد میتوانند نقش های مهمتری را در مجلس ایفا کنند و از قدرت بیشتری برخوردار شوند .
سایت های خبری اپوزیسیون و رسانه های خارج از ایران از این اقدام و حضور فعال تر اصولگرایان منتقد دولت در هیات رییسه به عنوان نمادی یادکردند که نشان می دهد انتقادهای سخت تر و جدی تری قرار است در مجلس از دولت مطرح شود.
فراکسیون رهروان ، لاریجانی احساس خطر می کند ؟
فراکسیون رهروان ولایت در مجلس نهم ، از آن دسته فراکسیونهایی بوده که با وجود عضویت طیف گسترده از نمایندگان اصولگرا ، به ظاهر اصولگرا و اصلاح طلب در آن، همواره محل جدال و بحث های مختلفی بوده است . فراکسیون رهروان از زمان روی کار آمدن دولت تدبیر و امید به دومین فراکسیون مجلس بعد از فراکسیون اصلاح طلبان تبدیل شد که مواضعی در راستای اهداف دولت در مجلس میگرفت و عضویت رییس و نایب ریسه مجلس یعنی علی لاریجانی و محمد رضا باهنر در این فراکسیون باعث شد که از نظر برخی نمایندگان ، به بخی از کارها و اقدامات دولت به دیده اغماض نگاه شود . دور کردن برخی طرحهای سوال و استیضاح از صحن علنی مجلس، حمایت آشکار از مواضع دولت و همچنین انتقادهای گاه و بیگاه به دیگر اصولگریان منتقد دولت باعث شد که این فراکسیون بیش از پیش مورد توجه رسانه های اصلا طلب و حامی دولت قرار گیرد. رسانه های اصولگرا نیز نگاهی انتقادی به عملکرد این فراکسیون داشته و بیان می کردند که مطرح نشدن برخی سوالات و ابهامات در مجلس از جمله قرار داد کرسنت در مجلس به دلیل عملکرد و رویکردی است که اعضای این فراکسیون در مجلس نسبت به دولت دارند .
به نظر می رسد همین دلایل باعث شده است که علی لاریجانی نتواند دیگر رای های تاریخی خود رد مجلس هشتم و نهم را تکرار کند و از 232 رای در سال اول مجلس هشتم و 213 رای در سال اول مجلس نهم،به 187 رای در سال سوم مجلس نهم رسید . محمد رضا باهنر نیز که همیشه به عنوان نایب رییس اول و یا دوم مجلس در طول چندین سال گذشته فعالیت میکرد ، در نزدیکی مرز سپردن رای های خود به الیاس نادران قرار گرفت . محمد رضا باهنر در سال جاری با 23 رای کمتر از رای های سال گذشته خود یعنی با 144 رای نایب رییسدوم مجلس شد و الیاس نادران با ۱۳۴ رای تنها ۱۰ رای از باهنر کم داشت تا بتواند بر جایگاه نایب رییسی، تکیه بزند.
همچنین از اعضای فراکسیون رهروان درهیات رییسه مجلس کاظم جلالی و جواد جهانگیر زاده هم نتوانستند رای نمایندگان را کسب کنند و جای خود را به نامزدهای فراکسیون اصولگرایان دادند.
پیام انتخابات هیات رییسه مجلس برای فضای سیاسی کشور
با مروری به فعالیت ها و رویکرد های فراکسیونهای مختلف مجلس بهانتخابات هیات رییسه می توان فضای سیاسی کشور را حداقل برای دو سال آینده نیز حدس زد . با انتخاب دوباره لاریجانی و باهنر به عنوان رییس و نایب رییس دوم مجلس و همچنین حفظ 9 تن از اعضای فراکسیون رهروان درهیات رییسه می توان به این نتیجه رسید که طی دو سال آینده بخشی از اصولگرایان که رابطه بهرتی با دولت داشته و اهل لابی گری با دولت هستند ، در فضای سیاسی کشور همچنان با تمام قوا به فعالیت خود ادامه می دهند اما این مسئله بدین معنی نیست که منتقدان دولت عملا حاشیه نشین شده و در مباحث خود بهص ورت قوی و جدی ظاهر نمی شوند . رای بالا به الیاس نادران و ورود مهرداد بذرپاش به هیات رییسه نشان داده است که منتقدان دولت نیز همچنان به اقدامات و فعالیت های خود در مجلس و بیرون از آن ادامه داده و با توجه به عملکرد دولت و همچنین تضعیف حامیانش در میان طیف اصولگرایی که به لابی گری و چانه زنیهای سیاسی مشهور هستند، این منتقدین هستند که فضای سیاسی کشور را در دست می گیرند.
اصلاح طلبان نیز کاملا آشکار است که قرار است همانطور که برخی از نظریه پردازانشان معتقد هستند ، همچنان به تماشای دوره گذار نشسته و زیاد خود را درگیر در جزییات عملکرد دولت نکنند و برای خود جایگاه پاسخگویی برای اقدامات دولت در نظر نگیرند. اصلاح طلبان اما با نزدیک شدن به زمان انتخابات مجلس سعی می کنند که وارد میدان شده و کاندیداهای مورد نظرشان را با استفاده از فضای بهوجود امده بعداز انتخابات ریاست جمهوری سال 92 وارد مجلس کنند اما نگاهی به عملکرد آنها رد مجلس نشان می دهد که آنها سعی دارند همین کار را بدون سر و صدا و به صورت چراغ خاموش انجام دهند تا دوباره به تندروی متهم نشوند . اما نمی توان انتظار داشت که حامیان دولت برای انتخابات برنامه ای نداشته باشند. باید منتظر ماند و دید این ترکیب هیات رییسه در مجلس می تواند فضای انتخاباتی را به نفع حامیان روحانی در فضای سیاسی و یا هما اعتدالیون تغیر دهد و یا اینکه مانند فراکسیون اعتدال ، حامیان دولت نیز در نهایت بدون هیچ انسجام خاصی وارد میدان رقابت های انتخاباتی در استانها می شوند .
منتشر شده در: هفته نامه خط خبر
ارسال یک دیدگاه