از زمان ایجاد شدن بحران سوریه در سال 2011، تاکنون بسیاری از مجامع بین‌المللی و کشورهای بزرگ دنیا سعی کرده‌اند به زعم خود این مشکل را از طریق دیپلماسی حل کرده و از پیچیده‌تر شدن ابعاد این حملات تروریستی جلوگیری کنند . با این حال بسیاری از اجلاس‌های برگزار شده به دلیل بی توجهی به خواست مردم این کشور و تلاش برای از بین بردن نظام مبتنی بر حضور بشار اسد به عنوان رییس جمهور قانونی و مردمی سوریه، با پیروزی و حتی پیشرفتی مواجه نشدند . اخرین دور از مذاکرات دیپلماتیک این بار قرار است در مسکو به میزبانی دولت ولادیمیر پوتین برگزار شود ؛ اجلاسی که به شدت با نگرانی مقامهای آمریکایی روبه رو شده است . ترس آمریکا و متحدان اروپایی اش از حل شدن موضوع سوریه به دست کشورهایی چون ایران و روسیه ، نمایندگان مجلس سنا را واداشته است که به سرعت سفری به عربستان و تعدادی از کشورهای عرب منطقه داشته باشند تا از این مسئله اطمینان حاصل کنند که قرار نیست اتفاق جدیدی در این اجلاس بین مخالفان و نیروهای اپوزیسیون دولت سوریه و نمایندگان دولت بشار اسد بیفتد . آمریکا و متحدان اروپایی و عربش در شرایطی به مخالفت با اجلاس مسکو روی آورده و آن را بی‌تاثیر می‌دانند که خود نیز بارها اجلاس‌های زیادی برگزار کرده بودند اما در نهایت نتوانستند به راه حلی دیپلماتیک و مناسب برای بحران سوریه دست پیدا کنند . در این گزارش به نمونه‌‌هایی از این اجلاس‌ها اشاره شده است .
اجلاس ژنو 1
اجلاس ژنو یک به هدف حل بحران سوریه در 30 ژوئن سال 2012 تشکیل و با حضور وزرای امور خارجه پنج کشور دائم عضو سازمان ملل متحد متشکل از ایالات متحده آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه به همراه سه کشور قطر، عراق و کویت به نمایندگی اتحادیه عرب با حضور ترکیه برگزار شد.
در این نشست «نبیل العربی» دبیر کل اتحادیه عرب و «کاترین اشتون» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به همراه «کوفی عنان« که در آن زمان نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه بود، نماینده سازمان ملل حضور داشتند تا مشکلات و جنگ‌های داخلی سوریه را پایان داده و مردمان این کشور را از جنگ‌های داخلی رهایی بخشند. در این اجلاس هیئت دولت سوریه با مصوبات کنفرانس ژنو 1 که در آن به تشکیل دولت انتقالی در سوریه اشاره‌شده، موافقت نکرد. کشورهای غربی و عربی در کنفرانس ژنو 1 بیانیه‌ای صادر کردند که بر اساس آن می‌بایست دولت انتقالی با اختیارات لازم در سوریه تشکیل‌شده و جایگزین دولت «بشار اسد» رئیس‌جمهور سوریه شود. ایران نیز بیانیه ژنو یک درباره سوریه را نپذیرفت.
مهم‌ترین بندهای بیانیه کنفرانس ژنو 1 به شرح ذیل است: 1-ضرورت تشکیل حکومت انتقالی 2- حکومت انتقالی بر اساس تفاهم متقابل دو طرف موافق و مخالف دولت فعلی تشکیل شود. 3-حکومت فعلی سوریه راه را برای اجرای نقشه تشکیل حکومت انتقالی باز کند. 4-تمام گروه‌ها و طوایف باید بتوانند در گفت‌وگوی ملی شرکت کنند.5- قانون اساسی بازنگری می‌شود.
اجلاس ژنو 2
مذاکرات صلح سوریه برای دومین بار روز ۱۰ فوریه 2013 در ژنو سوئیس آغاز شد و در ۱۵ فوریه بدون نتیجه پایان یافت.
«اخضر ابراهیمی» که بعد از استعفای کوفی‌عنان از سمت خود به عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل و اتحادیه عرب در امور سوریه انتخاب شده بود، از مردم سوریه برای حاصل نشدن پیشرفت در جریان مذاکرات عذرخواهی کرد. وی ضمن ابراز تأسف از پایان بی‌نتیجه نشست، گفت مردم سوریه امید زیادی داشتند که این دور از مذاکرات به نتیجه‌ای برسد. او توافق اولیه برای تخلیه غیرنظامیان از شهر حمص را دلیل افزایش امید مردم به نتیجه‌بخش بودن این دور از مذاکرات دانست.
اخضر ابراهیمی با هیئت دولت سوریه به ریاست ولید معلم در این دیدار مسئله مشکلات آوارگان و پناهندگان سوری را موردبررسی قراردادند.
اجلاس ژنو 3
نشست ژنو 3 بین روزهای 6 تا 9 بهمن (26 تا 29 ژانویه سال 2014) با حضور نمایندگان دولت سوریه و مخالفان برگزار شد بر اساس برنامه اعلام‌شده، نشست روز 7 بهمن با حضور مخالفان و نشست روز 8 بهمن با حضور مخالفان و دولت برگزار شد.
پیش‌ازاین وزارت خارجه آمریکا نیز از ابتکار روسیه برای پایان دادن به بحران چهارساله سوریه که تا آن زمان جان ده‌ها هزار نفر را گرفته است، حمایت کرده بود. واشنگتن قبلاً تلاش‌هایی برای حل بحران، به‌نحوی‌که به تغییر نظام در سوریه منجر شود، انجام داده بود، اما پیش‌شرط برکناری رئیس‌جمهور موجب شد تا این مذاکرات با شکست مواجه شود. هیئت نمایندگی سوریه همان هیئتی بود که در مذاکرات ژنو 2 حضور پیدا کرد. در این هیئت علاوه بر «ولید معلم» وزیر امور خارجه سوریه، «بشار الجعفری» نماینده سوریه در سازمان ملل و «فیصل مقداد»» معاون وزیر امور خارجه نیز حضور داشتند.
«استفان دی میستورا» نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد در سوریه، نیز در این نشست حضور داشت. بر اساس طرح دی میستورا، بند مربوط به کنار زدن نظام سیاسی فعلی سوریه از قدرت از دستور کار این نشست حذف شد و همچنین به‌جای ائتلاف احزاب مخالفان ، جمعی از احزاب سیاسی و نخبگان جامعه سوریه در این نشست حضور پیدا کردند. جالب‌توجه آنکه وزارت خارجه آمریکا در یک موضع رسمی و کاملاً غافلگیرانه اعلام کرد که بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه «باید» در هرگونه مذاکرات با گروه‌های مخالف سوری حضورداشته باشد.
اجلاس پاریس
گروه موسوم به دوستان سوریه، 22 دی‌ماه 1392 در پاریس برگزار شد تا مخالفین دولت بشار اسد را تشویق کنند که در مذاکرات صلح شرکت کنند. در این اجلاس «جان کری» وزیر خارجه امریکا نیز حضور یافت.در این اجلاس وزرای خارجه یازده کشور در مورد کنفرانس ژنو 2 گفت‌وگو کردند. نماینده‌های ایالات متحده امریکا، انگلستان، فرانسه، جرمنی، ایتالیا، ترکیه، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، مصر و اردن نیز در این دیدار حضور داشتند. از ماه مارس سال 2011 میلادی که بحران در سوریه آغاز شد، این اجلاس اولین نشست میان نماینده رژیم رییس‌جمهور بشار الاسد و مخالفین، دور یک میز باهم بود.
جان کری پس از شرکت در کنفرانس پاریس، به کویت رفت. در این نشست نمایندگان حدود شصت کشور شرکت کردند تا کمک‌های مالی به ارزش شش و نیم میلیارد دلار برای سوریه جلب شود اما در نهایت هیچ‌کدام از این تلاش‌ها منحر به سقوط دولت بشار اسد نشد و در میانه این تلاش‌ها انتخابات ریاست جمهوری در این کشور برگزار و اسد با بالاترین میزان آراء همچنان در راس قدرت باقی ماند .
تونس
24 فوریه 2012، پایتخت تونس در حالی میزبان اولین اجلاس كنفرانس موسوم به «دوستان سوریه» بود كه از بدو امر اختلافات مخالفان داخلی و خارجی نظام سوریه به سطح آمده بود.
در این اجلاس 70 کشور شرکت کردند. در این دیدار بر موارد ذیل توافق شد:
1ـ نظامی کردن صحنه بحران سوریه 2- تلاش جهت مداخله خارجی به هر شکل و شیوه‌ای3 ـ به رسمیت شناختن معارضانی که با اهداف و سیاست‌های آنها همگرایی و انطباق دارند4ـ سرنگونی دولت بشار اسد با هر سناریو
«کوفی عنان» دبیر کل سابق سازمان ملل به‌عنوان فرستاده ویژه سازمان ملل در امور سوریه در این دیدار حضور داشت.
در این اجلاس هیئت سعودی در اعتراض به ناکارآمدی اجلاس ضد سوری تونس، از سالن خارج شد. در ادامه فیصل در اظهاراتی خواستار دخالت نظامی برای سرنگونی نظام سوریه شد. همچنین «برهان غلیون» رئیس شورای ملی سوریه در کنفرانس «دوستان سوریه» اعلام کرد که اگر حکومت بشار اسد سرنگون شود به کردها خودمختاری خواهد داد.
ترکیه
اپوزیسیون سوریه در استانبول فروردین 91 اجلاسی تشکیل داد و در آن در مورد پیشنهاد روسیه و طرح فرستاده سازمان ملل‌متحد برای بحران سوریه بحث و تبادل‌نظر شد. در این نشست روسیه و چین در راستای حمایت از بشار اسد و مخالفت با دشمنان سوریه شرکت نکردند. در این اجلاس هیلاری کلینتون وزیر خارجۀ ایالات متحده از رئیس‌جمهور سوریه خواست تا از اجرای عملیات علیه غیرنظامیان دست‌بردار شود در غیر آن با عواقب جدی مواجه خواهد شد.
در این نشست بیش از هفتاد وزیر خارجه کشورهای غربی و عربی به هدف واردکردن فشار جهت عملی کردن آتش‌بس فوری و تقاضای وحدت مخالفین در صف‌های پراکنده، در استانبول گردهم جمع شدند.
قطر
اپوزیسیون سوریه یک کنفرانس چهارروزه را در روز چهارم نوامبر سال 2013 در دوحه، با حضور 420 شخصیت سیاسی و سران 23 حزب در قطر آغاز کردند. اپوزیسیون سوریه با توجه به پیوستن رهبران 13 حزب جدید به جمعشان در برابر آزمایش سختی قرار دارد؛ از یک‌سو افزایش نقش احزاب تندرو اپوزیسیون سوریه و کشورهای غربی را نگران کرده است و از سوی دیگر پراکنده بودن اپوزیسیون و اختلاف دیدگاه‌ها مانع از یک ائتلاف قوی در میان مخالفان دولت سوریه شده است.
در این کنفرانس «عبدالباسط سیدا» رئیس شورای ملی سوریه از اظهارات «هیلاری کلینتون» به‌شدت انتقاد کرد و گفت: سخنان وی تنها بیانگر سیاست خارجی آمریکاست و شورای ملی سوریه بنابر اراده مردم سوریه به وجود آمده است. هدف این اجلاس تشکیل یک دستگاه رهبری سیاسی برای تمام نیروهای اپوزیسیون است. رهبری واحد سپس وظیفه تشکیل دولت موقت در تبعید را به عهده می‌گیرد.
عربستان
گروه موسوم به «ارتش آزاد» سوریه از نشستی را میان سرکرده‌های گروه‌های تروریستی مسلح در این کشور، به میزبانی عربستان تشکیل دادند. هدف از این نشست رسیدگی به وضعیت آنچه آنها گروه‌های «معارض انقلابی» می‌خوانند و امکان ادغام و وحدت به آنها بود. همچنین آموزش تروریست‌های موسوم به مخالفان میانه‌رو در عربستان صورت گرفت.اما هدف اصلی اجلاس فوق‌العاده عربستان فشار بر دولت سوريه بود که همزمان با این اجلاس، گروه‌های تروریستی وارد خاک عراق شده و بخش‌هایی از این کشور را به تصرف خود در آوردند و راه برای راه‌حل‌های دیپلماتیک بسیار سخت‌تر شد.
لندن
اجلاس گروه دوستان سوریه 19 آبان 93 در لندن برگزار شد. در اجلاس موسوم به «گروه 11» در مقر وزارت امور خارجه انگلستان، مقامات و سفیران ترکیه، امریکا، فرانسه، مصر، آلمان، ایتالیا، اردن، قطر، عربستان سعودی، امارات متحده عربی و انگلستان، نمایندگانی از ائتلاف ملی مخالفین و نیروهای انقلابی سوریه شرکت داشتند.
در این اجلاس آخرین وضعیت در سوریه، عملیات هوایی علیه این کشور و علی‌الخصوص مبارزه با سازمان تروریستی داعش موردبررسی قرار گرفت. گروه دوستان سوریه در پی وتوی قطعنامه سازمان ملل زمینه محکوم ساختن رژیم اسد از سوی روسیه و چین در سال ۲۰۱۲ تشکیل یافت.
منتشر شده در: روزنامه حمایت
ارسال یک دیدگاه